testblog

De yen is tijdens de Aziatische forex sessie verder verzwakt tegenover de dollar, onder invloed van toegenomen risico bereidheid onder investeerders en een Japanse Centrale Bank die tijdens de laatste vergadering van het jaar het extreme geldverruimingsprogramma onveranderd liet.

Valutapaar USD/JPY steeg aan het begin van de Europese sessie tot 119,48 op de forex, aanzienlijk hoger dan de 115,60 die het paar aan het begin van de week nog noteerde, voor de laatste bijeenkomst van die andere centrale bank, de Federal Reserve, afgelopen woensdag.

Eerder deze maand noteerde de USD/JPY het hoogste punt van de afgelopen zeven jaar, op 121,86, een stand die inmiddels weer meer bereikbaar lijkt. Sinds 30 oktober, de dag voordat de Japanse Centrale Bank onverwacht aankondigde het stimuleringsprogramma nog verder te vergroten, is de yen met zo'n 8,5 procent gedaald tegenover de dollar.

Robert Rennie, hoofd forex strategie bij Westpac Banking Corp. in Sydney: "A central bank that seems very willing to turn a blind eye to the potential negative implications of a rapid depreciation in the yen, that to me is a recipe for 130 per dollar in the second half of 2015."

De Bank of Japan (BOJ) maakte vanochtend bekend dat het gecommiteerd blijft aan het vergroten van de balans met 80 biljoen yen ($670 miljard) per jaar. De BOJ was daarbij positiever dan verwacht over de vooruitzichten voor de Japanse economie en zei dat de negatieve effecten van de BTW verhoging van april afnemen.

Rennie noemde ook de afgenomen risico aversie onder investeerders - die de veilige haven status van de yen reduceert - als reden voor het verzwakken van de yen.

Dat toegenomen risico bereidheid onder beleggers is mede te verklaren door het optimisme van de Fed, woensdag, over de vooruitzichten voor de Amerikaanse economie. Die goede stemming onder beleggers was terug te zien in de koersen op Wall Street, waar de Dow Jones er bijna 2,5 procent bij mocht schrijven en de hoogste stand in 10 dagen bereikte. Ook de Japanse Nikkei steeg met 2,4 procent, wat doorgaans slecht nieuws voor de yen betekent. 

Euro

De euro noteerde tijdens de Aziatische sessie lager dan gisteren, maar heeft zich de afgelopen uren kalm gehouden, met uitzondering van een paar kleine uitstapjes richting de $1,2270.

Valutapaar  EUR/USD noteerde aan het begin van de week nog boven de $1,2560, maar is ook geraakt door de optimistische Fed, die woensdag voor het eerst sinds maanden de woorden "considerable time" weg liet waar het ging om het duiden van de periode dat de rente nog laag zou blijven.

Ondertussen zal de volatiliteit op de forex de laatste dagen van het jaar waarschijnlijk toenemen. Camilla Sutton, hoofd forex strategist bij Bank of Nova Scotia in Toronto: "Volatility for currency markets continues to rise. We're seeing large flows pushing around the major currencies less on fundamentals and more on liquidity and risk aversion."

In het nieuwe jaar zal de aandacht wat betreft de euro mogelijk snel verschuiven in de richting van de vraag of en zo ja wanneer de Europese Centrale Bank zal overgaan tot het opkopen van staatsobligaties, om zo de Europese economie en inflatie ontwikkeling te stimuleren. Tot hier meer uitsluitsel over komt lijkt de kans op een verdere daling van de euro vooralsnog overigens groter dan die van een stijging. 

Valutapaar EUR/USD heeft op de forex een aanval gedaan op een support onder de 1,23, nadat de Federal Reserve gisteren minder afwachtend klonk dan vooraf door veel investeerders en valuta handelaren was gedacht. 

De dollar index - die de 'greenback' uitzet tegen de zes belangrijkste andere valuta - steeg tot 89,37, dichtbij het hoogste punt in vijf jaar dat begin december werd bereikt. 

De koers van de EUR/USD, dinsdag nog boven de $1,2560, verloor gisteravond tijdens en in de directe nasleep van de publicatie van de Fed verklaring en aansluitende persconferentie van Janet Yellen al stevig terrein, waar aan het begin van de Europese sessie nog een schepje bovenop werd gedaan. De gemeenschappelijke valuta daalde kort na opening van Frankfurt tot $1,2276, slechts 20 pips verwijderd van de $1,2256 die begin december werd bereikt, het laagste punt sinds augustus 2012.

De zinsnede "considerable time", die door de Fed de afgelopen maanden steeds gebruikt werd om aan te duiden dat de rente voorlopig nog niet verhoogd zou worden, was gisteren de opvallende afwezige in de Fed verklaring. Daar was vooraf al wel rekening mee gehouden door de markt, maar het werd nog allerminst als zeker gezien. 

Junichi Ishikawa, analist bij IG Markets in Tokyo: "The Fed statement signals policy makers are shifting to a more hawkish stance, while also expressing caution about the economy." 

Die meer 'hawkish stance' bleek zeker ook uit een opmerking van Yellen - zij het mogelijk onbedoeld - die tijdens haar persconferentie zei dat "the committee [het FOMC] considers it unlikely to begin the normalization process for at least the next couple of meetings." Wellicht dat Yellen hiermee preventief probeerde al te veel dollar enthousiasme te temperen, maar het had het tegenovergestelde effect, omdat markt spelers de opmerking uitlegden in de zin dat een eerste renteverhoging dus mogelijk al in april of mei 2015 zou volgen, in plaats van in de tweede helft van volgend jaar. 

De eerstvolgende FOMC vergaderingen staan gepland voor 28 januari, 18 maart en 29 april. 

Dat de Fed verklaring en Yellen's persconferentie een duidelijke steun in de rug waren van dollar enthousiastelingen vond ook Raiko Shareef, markt analist bij Bank of New Zealand Ltd in Wellington, die in een klantenbericht schreef dat Yellen's opmerkingen "support our long-held and unabashed U.S. dollar bullishness."

Zwitserse Franc lager na renteverlaging

Ook de Zwitserse Centrale Bank liet vanochtend van zich horen, door de rente voor het eerst sinds de jaren 70 te verlagen tot onder de 0 procent, om zo de Zwitserse franc - ook wel 'Swissie' genoemd - af te zwakken. 

De aantrekkingskracht van de Zwitserse franc is de afgelopen weken steeds sterker geworden, onder invloed van het schijnbaar aanstaande quantitative easing beleid van de Europese Centrale Bank en de dreigende Russische financiele crisis. De Zwitserse Centrale Bank heeft de afgelopen jaren steeds gezegd de 1,20 bodem van de EUR/CHF te zullen verdedigen met alle middelen, maar de druk op die bodem is de afgelopen dagen steeds sterker geworden.

In een verklaring, zei de Zwitserse Centrale Bank dat "verschillende factoren de afgelopen dagen hebben bijgedragen aan een toegenomen vraag naar veilige haven investeringen", en dat "de introductie van een negatieve rentevoet het minder aantrekkelijk maakt om investeringen in Zwitserse francs aan te houden, waardoor de minimale wisselkoers ondersteund wordt." 

Valutapaar EUR/CHF steeg in korte tijd van rond de 1,2010 tot 1,2094 op de forex. De koers viel daarna echter snel weer terug en bewoog zich vervolgens rond de 1,2040.  Analiasten wijzen erop dat de renteverlaging de druk op de Zwitserse franc op de korte termijn zal verlichten, maar waarschijnlijk niet op de lange termijn.

Valutapaar USD/JPY is de afgelopen uren gestegen op de forex, in aanloop naar het einde van de twee dagen durende vergadering van de Federal Reserve, later vandaag. 

De koers van de USD/JPY steeg tijdens de Aziatische sessie van rond de 116,20 tot 117,40, waarmee het dicht in de buurt is van de piek van het herstel van gisteren, toen het valutapaar tevergeefs probeerde om de weg naar boven weer te vinden. 

De stijging van de yen van de afgelopen dagen, nadat de valuta vorige week nog het laagste niveau tegen de dollar noteerde sinds 2007, wordt ingegeven door risico-mijdend gedrag van investeerders, die in de yen vluchten vanwege de snel groeiende zorgen over de Russsische economie in het bijzonder en de mondiale economie in het algemeen, temidden van verder dalende olieprijzen.

De USD/JPY daalde gisteren tot 115,56, de laagste stand sinds 17 november, nadat de koers op 8 december nog de 121,86 had aangetikt. De reden voor het herstel van de afgelopen uren heeft alles te maken met de uitkomst, later vandaag, van de vergadering van het Federal Open Market Committee (FOMC), het orgaan van de Fed dat gaat over het monetaire beleid. 

Om 20.00 uur Nederlandse tijd publiceert het FOMC zijn economische vooruitzichten - waarin wordt ingegaan op de vooruitzichten voor economische groei en inflatie, en bovendien de voorspellingen van de renteontwikkeling volgens individuele FOMC leden wordt weergegeven - alsmede de FOMC verklaring. Daarvan zullen analisten en investeerders vooral willen weten of de woorden "considerable time" nog gebruikt worden om de periode van aanhoudende lage rente te duiden. Twijfel hierover in de markt heeft de dollar de afgelopen uren ondersteund.

Om 20.30 uur geeft Fed Voorzitter Janet Yellen een persconferentie, die bestaat uit een van te voren voorbereidde verklaring, gevolgd door een Q & A sessie. De persconferentie wordt live uitgezonden.

Greg Gibbs, hoofd Asia-Pacific markt strategie bij Royal Bank of Scotland Group Plc in Singapore: "Looking toward the FOMC, it's creating a bit of a cross current - the markt may be more reluctant to sell the dollar-yen now than it may have been yesterday."

Kaneo Ogino, directeur bij forex onderzoeksbedrijf Global-info Co in Tokyo, vatte het markt sentiment als volgt samen: "The medium term forecast is still for a higher dollar, but the whole world is chaotic right now, with a slowdown in China, falling oil, and now Russia. Nobody wants to be too short dollars ahead of the FOMC today, just in case." 

Roebel

De Russische roebel blijft ondertussen hevig volatiel op de forex. Gisteren noteerde de Russische valuta op enig moment zo'n 19 procent lager dan de dag ervoor, de grootste daling in 16 jaar. De volatiliteit rond de roebel bleek daarmee alleen maar groter te zijn geworden na de onverwachte verhoging van de belangrijkste rente door de Russische centrale bank, van 10,5 tot 17 procent.

De USD/RUB steeg gisteren tot een (voorlopige) piek boven de 78,60, waarna de roebel weer terrein terugwon en de USD/RUB daalde tot rond de 58. Aan het begin van de Europese sessie noteerde het paar echter weer rond de 65.

Greg Anderson, hoofd forex strategie bij Bank of Montreal in New York: "It's a panic. It's just the magnitude in rubles that's stunning."

Gegeven de onrust over de Russische economie lijkt de kans groot dat het niet over is met de forex volatiliteit na afloop van de Fed vergadering en Yellen's persconferentie.

De koers van de Russische roebel is tijdens de Aziatische sessie in korte tijd hard gestegen op de forex, nadat de Russische centrale bank de rente onverwacht met 6,5 procent verhoogde, in een poging de snelle val van de geplaagde Russische valuta te stoppen.

Valutapaar USD/RUB, dat voor de renteverhoging reikte tot 64,44, daalde in korte tijd tot 58,61 op de valutamarkt. De stijging was spectaculair, maar ook van korte duur, want in de uren daarop steeg de dollar alweer ten opzichte van de roebel, tot rond de 64,00 aan het begin van de Europese sessie.

Het besluit van de Russische centrale bank om de rente juist nu te verhogen van 10,5 tot 17 procent is - hoewel onverwacht - begrijpelijk, gezien het feit dat de roebel maandag alleen al 10 procent verloor versus de dollar, de grootste daling sinds de Russische crisis van 1998, toen het land failliet ging.

De roebel is dit jaar al met 40 procent gedaald tegen de dollar, onder invloed van Westerse sancties volgend op de Russische annexatie van de Krim en de dalende olieprijzen. Ongeveer 50 procent van de Russische begroting komt uit de verkoop van olie- en gas en zo'n 25 procent van het totale Russische Bruto Binnenlands Produkt is gelinkt aan de energie industrie. 

De Russische centrale bank zei gisteren dat de economie volgend jaar mogelijk met 4,5 tot 4,7 procent zal krimpen als de olieprijs onder $60 per vat blijft, en dat de netto kapitaalvlucht dit jaar mogelijk op het dubbele zal uitkomen van afgelopen jaar.

De meeste analisten waren sceptisch over het lange termijn effect van de renteverhoging, ook al erkenden ze dat het de juiste maatregel was. 

Dmitry Stadnik, handelaar bij Rosbank in Moskou: "We are not expecting a sharp recovery - a recovery towards 50 will definitely not happen."

Ook Nicholas Spiro, managing director bij Spiro Sovereign Strategy in Londen, zei dat "there is a feeling that this rate hike is unfortunately not going to be enough. Russia's central bank has tried every trick in the book with exception of full-blown capital controls."

Ook analisten van de Eurasia Group keken alvast vooruit naar de volgende stap. "If today's measures fail to stem the rouble rout, there is a high probability that policy will veer in a more unorthodox direction", waarmee de analisten doelden op de introductie van  kapitaalstroom beperkingen.

Rusland heeft dit jaar al $80 miljard van zijn buitenlandse deviezen gebruikt voor forex interventies om de val van de roebel tegen te gaan, maar tot zover dus zonder resultaat. De snelle val van de roebel roept bij veel Russen de herinnering op aan de crisis van 1998, toen de Russische valuta in een paar dagen volledig instortte, waardoor Rusland bankroet ging.

Alena Afanasyeva, senior analist bij Forex Club in Moskou: "Despite the fact that Russia's position is undoubtedly more stable than in the 90's, the fact that the pair [USD/RUB] set an intraday record of growth since 1999 scares even the most level-headed."

Met het besluit tot de extreme renteverhoging kiest de Russische centrale bank duidelijk voor het behoud van het financiele systeem, ten koste van de economie zelf. Economen zijn het erover eens dat het de juiste beslissing is, maar desalniettemin zijn de problemen voor de roebel waarschijnlijk verre van over. 

De yen is de afgelopen uren gestegen tegenover de dollar op de forex, ondanks een klinkende overwinning voor de partij van de zittende premier Shinzo Abe, die de afgelopen twee jaar een extreem geldverruimend beleid heeft gevoerd, bekend als 'Abenomics'.

Valutapaar USD/JPY daalde van rond de 119,00 tot 118,23 op de valutamarkt, voordat aan het begin van de Europese sessie licht herstel optrad. 

Yuji Saito, directeur forex bij Credit Agricole in Tokyo, zei dat er op de korte termijn mogelijk sprake was van een "sell the fact" reactie, omdat de verkiezingsuitslag in lijn ligt met de voorspellingen, maar dat "in the medium to long term, there is no change in the trend for a weaker yen as Abenomics has won another four years for structural reforms and monetary and fiscal stimulus."

Marktspelers verwezen ook naar de aankomende vergadering van de Federal Reserve - de laatste van het jaar - en de aansluitende persconferentie van Fed Voorzitter Janet Yellen, woensdag, als reden voor het dalen van de USD/JPY.

De Amerikaanse centrale bank zal het monetaire beleid woensdag toelichten middels een verklaring en bovendien een document met economische projecties over de Amerikaane economie publiceren. Gezien Yellen's reputatie van voorzichtigheid zal de Fed mogelijk minder voortvarend klinken dan (een gedeelte van) de markt de afgelopen weken is gaan verwachten.

Analisten merkten verder op dat het markt sentiment risico mijdend was, onder invloed van de verder dalende olieprijs, die last had van de negatieve bijstelling van de vraag naar olie in 2015 door het Internationaal Energie Agentschap - voor de vierde keer in vijf maanden. De prijs van een vat ruwe Amerikaanse olie daalde op enig moment tot $57,34, het laagste niveau sinds mei 2009. Zes maanden geleden kostte een vat nog $107,73.

Aussie

Ook de Australische dollar had het als grondstoffen valuta moeilijk onder invloed van de dalende olieprijs en de groeiende zorgen over de groei van de mondiale economie.

Wat ook niet hielp was de opmerking van de Australische Minister van Financien, Joe Hockey, gisteren, dat het Australische begrotingstekort verder oploopt, vanwege de aanhoudende malaise in de handel.

Stan Shamu, markt strategist bij IG Ltd in Melbourne: "Overall, there's a lot of bearishness around that and commodities not looking like they are finding a bottom anytime soon." 

Valutapaar AUD/USD daalde tot $0,8204 tijdens de eerste Aziatische forex sessie van deze week, de laagste stand in vier en half jaar. De afgelopen uren herstelde de Aussie zich vervolgens weer enigszins, tot rond de $0,8250.

Ook het belangrijkste valutapaar op de forex, de EUR/USD, liet de afgelopen uren een gemengd beeld zien; de koers van het paar daalde eerst tot rond de $1,2430, steeg vervolgens tot in de buurt van $1,2480, om aan het begin van de Europese sessie weer opnieuw af te dalen richting de $1,2430. 

Het zoeken naar richting zal voor de EUR/USD vandaag mogelijk aanhouden, tot het bekend worden van een aantal belangrijke cijfers over de Duitse en Franse economie, dinsdag. Daarna zal ook voor de EUR/USD vooral de Fed in focus komen. 

De koers van de yen is tijdens de Aziatische forex sessie in rustiger vaarwater terecht gekomen, in afwachting van de Japanse verkiezingen, dit weekend. Olie valuta zoals de Canadese dollar, Russische roebel en Noorse kroon moesten ondertussen opnieuw verliezen incasseren, onder invloed van nieuwe diepte records in de olieprijs.

Valutapaar USD/JPY bewoog zich de afgelopen uren ruwweg tussen de 118,50 en 119,00, wat een relatief nauw kanaal te noemen is gezien de grote bewegingen die het paar deze week doormaakte.

Maandag bereikte het valutapaar nog 121,85, de hoogste stand sinds juli 2007, onder invloed van euforie rond de sterke Amerikaanse arbeidsmarkt cijfers van de vrijdag daarvoor. De afgelopen dagen daalde de USD/JPY echter tot 117,44, de laagste stand in negen dagen, onder invloed van een correctie golf die ook door verschillende andere door dollar gedenomineerde valutaparen trok.

Shusuke Yamada, forex strategist bij Bank of America Merrill Lynch in Tokyo: "The recent dollar-yen rally has been too rapid, so I'd expect some correction or at least consolidation for the next three months which would depend on the election outcome." 

De Japanse verkiezingen lijken niet zozeer te gaan over of de Japanse zittende Premier Shinzo Abe zal winnen, maar met hoeveel zetels. Abe heeft de afgelopen jaren stevig ingezet op een extreem geldverruimend beleid, om zo de economie te stimuleren. De verkiezingen gaan deels ook over dit beleid, dat ook wel 'Abenomics' wordt genoemd.

Verliest Abe een deel van zijn meerderheid, dan kan dit opgevat worden als een afkeuring van zijn beleid, en neemt zijn mandaat voor het voeren van Abenomics af, waardoor de yen mogelijk zal stijgen. Aan de andere kant, zo zegt ook Yamada van Bank of America, "if the LDPP manages to defend its currenct 295 seats, then it's going to be bullish for dollar-yen over the long term."

Forex analisten wijzen er overigens wel op dat daling van de yen in geval van een solide overwinning van Abe waarschijnlijk toch beperkt zal zijn aan het begin van de volgende week, omdat de focus snel zal verschuiven naar de uitkomst van de maandelijkse vergadering van de Federal Reserve, woensdag.

Gezien de positieve economische cijfers over de Amerikaanse economie die ook gisteren weer bekend werden, neemt de verwachting toe dat de Federal Reserve het aanhoudende herstel van de economie zal reflecteren in de begeleidende verklaring die volgt op de vergadering.

Olie valuta onder druk

De prijs van een vat ruwe Amerikaanse olie is gisteren voor het eerst in vijf en half jaar gedaald onder de $59. Ook Brent Crude daalde tot een nieuw dieptepunt, rond $63 per vat. Valuta van landen waarvan de economie voor een groot deel afhankelijk is van de olie export, zoals Rusland, Canada en Noorwegen, moesten het dan ook ontgelden op de forex.

Zo daalde de Noorse kroon tot de laagste stand in meer dan 11 jaar tijd, nadat Noorse centrale bank de rente verlaagde van 1,5 tot 1,25 procent onder invloed van de dalende olieprijzen.

Barclays strategisten merkten daarbij op dat "the central bank appears open to providing further stimulus if necessary, to compensate for a likely deterioration in economic activity. The krone has come under considerable pressure and downside risks remain."

De Russische roebel daalde voor het eerst tot onder de 57 roebel tegen de dollar, ondanks een renteverhoging door de Russische centrale bank, en de Canadese dollar daalde tot de laagste stand in vijf jaar op de forex, op C$1,1554 per USD. 

De euro en de yen zagen tijdens de Aziatische sessie hun rally van de afgelopen dagen tegenover de dollar haperen. Het markt sentiment was weliswaar onveranderd negatief, maar veel valuta handelaren verloren niet uit het oog dat er waarschijnlijk sprake is van niet meer dan een correctie van de dollar, geen trend verandering.

De EUR/USD steeg tijdens de Aziatische sessie aanvankelijk tot $1,2496, de hoogste stand in negen dagen, maar kon dat niveau niet vasthouden. Op het dieptepunt van de sessie noteerde de gemeenschappelijke valuta $1,2440 en aan het begin van de Europese sessie rond de $1,2470. 

Valutapaar USD/JPY liet een vergelijkbaar patroon zien, met een koers die eerst de 117,45 aantikte maar zich vervolgens herstelde en steeg tot rond de 118,40. Aan het begin van de Europese sessie bewoog het paar zich dichtbij de 118,00.

Hoewel de dollar de afgelopen dagen in korte tijd behoorlijk veel terrein moest inleveren, denken veel forex analisten toch dat er sprake is van niet meer dan een tijdelijk correctie.

Ric Spooner, hoofd markt analist bij CMC Markets in Sydney: "My most likely scenario is that the dollar correction we're seeing will be fairly shallow and won't go too much further. The U.S. economy is looking significantly stronger than other economies - Japan and Europe in particular - and that is likely to continue to be the driving dynamic." 

De divergentie tussen de Amerikaanse economie en die van Japan en Europa is de afgelopen weken ook sterk naar voren gekomen in het beleid van de centrale banken, met een Bank of Japan die recentelijk onverwacht het bestaande stimuleringsprogramma vergrootte en een Europese Centrale Bank die na de introductie van ultra-goedkope leningen nu ook op het punt lijkt te staan om staatsobligaties op te kopen, terwijl met betrekking tot de Federal Reserve vooral wordt gespeculeerd over wanneer de rente voor het eerst in zes jaar weer verhoogd zal worden.

Vooral met betrekking tot de yen zou het de aankomende dagen echter nog wel eens onrustig kunnen blijven, vanwege de Japanse parlementaire verkiezingen die dit weekend gehouden zullen worden. Winst voor de zittende Japanse premier Shinzo Abe lijkt zeker en kan een nieuwe push geven aan 'Abenomics', het extreme geldverruimende beleid dat Abe de afgelopen jaren heeft gevoerd om de economie uit het slop te trekken. 

Kengo Suzuki, hoofd forex strategist bij Mizuho Securities in Tokyo: "If the election turns out as the market expects - which is a significant win by the LDP - that will lead to Abenomics being carried out even more and that is something that can weaken the yen further." 

Nieuw-Zeelandse dollar hoger

De Nieuw-Zeelandse dollar - ook wel kiwi genoemd - is gisteravond in korte tijd gestegen tot het hoogste niveau in negen dagen, nadat Graeme Wheeler, de Gouverneur van de Nieuw-Zeelandse centrale bank, de Reserve Bank of New Zealand (RBNZ), tijdens zijn persconferentie volgend op het maandelijkse rentebesluit zei dat dat de rente in de toekomst mogelijk verhoogd zou worden.

"Some further increase in the official cash rate is expected to be required at a later stage." aldus Wheeler.

De koers van valutapaar NZD/USD steeg in korte tijd van 0,7675 naar 0,7872 op de forex. Aan het begin van de Europese sessie had het paar wel weer een behoorlijk deel van de winst teruggegeven en noteerde rond de 0,7800.  

De dollar moest de afgelopen uren inleveren tegenover verschillende andere valuta op de forex, met name de euro en de yen, onder invloed van negatief markt sentiment, onder andere aangejaagd door toegenomen politieke onzekerheid in Griekenland.

De dollar index, waarbij zes van de belangrijkste valuta op de forex tegenover de greenback worden uitgezet, daalde van 88,80 gisteren tot 88,49 tijdens de Aziatische sessie. Eind vorige week noteerde de index nog rond de 89,40.

De koers van de EUR/USD steeg gisteren tot boven de $1,2440 onder invloed van de correctie golf die door de forex trok. De gemeenschappelijke valuta kon dat niveau niet vol houden en viel terug tot rond de $1,2360, maar dat was nog steeds een aardig eind verwijderd van de $1,2250 waar de EUR/USD zich maandag bevond.

De EUR/USD zal de aankomende dagen mogelijk onder druk komen vanwege de gisteren voor volgende week aangekondigde Griekse Presidentsverkiezingen, welke tot grote politieke onzekerheid kunnen leiden in het geplaagde Zuid-Europese land.

De Griekse President wordt namelijk door het parlement gekozen, maar wanneer er geen meerderheid gevonden kan worden moeten er nieuwe parlementaire verkiezingen worden uitgeschreven, die dan waarschijnlijk gewonnen zouden worden door de anti-Europese, links-radicale party Syriza.

Yen

De yen, die maandag nog daalde tot het laagste punt sinds juli 2007 tegenover de dollar, was de afgelopen dagen juist weer in trek, onder invloed van risico aversie in de markt, wat het belang van de veilige haven status van de yen vergroot. 

De koers van valutapaar USD/JPY daalde tijdens de Aziatische sessie tot 118,67, een behoorlijk stuk verwijderd van de 121,85 die maandag werd gehaald. De koers dipte gisteren korte tijd zelfs onder de 118,00, maar herstelde daar snel van. 

Yuji Kameoka, hoofd forex strategist bij Daiwa Securities Co in Tokyo: "It looks like the yen's entered a correction mode and it may not end that quickly. We're seeing some correction in global stocks as well, though they haven't peaked out, and what we are seeing in the yen may be similar to that." 

Ook andere forex analisten wezen erop dat het negatieve sentiment op de aandelen beurzen door markt spelers wordt aangegrepen om winst te nemen in de posities die de afgelopen tijd het meest hebben opgeleverd, en daarin speelt USD/JPY voor veel valuta handelaren een hoofdrol. 

Toch is de overheersende gedachte dat het bij de USD/JPY gaat om een correctie, geen fundamentele koers wijziging. Zo merkte valuta handelaar Naohiro Nomoto, van Bank of Tokyo-Mitsubishi UFJ in New York op: "Should stocks extend declines, dollar-yen may take another leg lower, but the drop we have seen so far seems like a correction that's not going to last. I'd like to buy dollars on dips heading into the Fed meeting next week." 

De Federal Reserve komt volgende week bijeen voor de maandelijkse vergadering. Woensdag 17 december komt de Fed vervolgens met een verklaring over de koers van het monetaire beleid, gevolgd door een persconferentie van Fed Voorzitter Janet Yellen.

De yen is tijdens de Aziatische forex sessie gestegen tegenover de dollar, onder invloed van dalende olieprijzen en aandelenbeurzen in Azie. Grondstoffen valuta als de Australische-, Nieuw-Zeelandse- en Canadese dollar kwamen door de verder dalende olieprijs juist meer onder druk.

De koers van valutapaar USD/JPY daalde de afgelopen uren van rond de 121,00 tot 119,56 aan het begin van de Europese sessie. Eerder deze week bereikte de USD/JPY nog de hoogste stand sinds juli 2007, op 121,85.

De vlucht in de yen werd veroorzaakt door een combinatie terugvallende beurzen in Azie - zo moest de Nikkei 0,7 procent inleveren - en de opnieuw verder dalende olie prijs, naar een niveau dat voor het laatst vijf jaar geleden werd gezien.

Crude Oil (WTI) daalde de afgelopen uren tot $62,56 per vat, daar waar de prijs vorige week nog rond de $68 per vat lag en in oktober rond de $95 per vat. De prijs van een vat Brent Crude daalde tot $65,43.

Het hoofd van Koeweit's staatsoliebedrijf zei te verwachten dat de olieprijzen de aankomende zes, zeven maanden waarschijnlijk rond de $65 per vat zullen blijven, tot de mondiale economie herstelt of de OPEC de produktie quota aanpast. 

Japan is een grote importeur van olie en goedkopere olie is in principe dan ook goed nieuws is voor de Japanse economie. Tegelijkertijd zet het echter ook de inflatie onder druk, waar de Japanse centrale bank dan weer minder blij mee zal zijn.

De yen profiteerde ook van dalende beurzen in Azie, die onder andere last hadden van geruchten dat verschillende leden van het FOMC - het orgaan van de Federal Reserve dat gaat over het monetaire beleid - serieus zouden overwegen om de verzekering dat de rente voor "considerable time" rond de nul procent zou blijven, achterwege te laten in de aankomende FOMC verklaring.

Het FOMC komt volgende week bijeen voor zijn maandelijkse, twee dagen durende vergadering. Woensdag wordt vervolgens het rentebesluit bekend gemaakt, tezamen met de Fed's economische vooruitzichten en de publicatie van de FOMC verklaring. Aansluitend volgt de persconferentie van Fed voorzitter Janet Yellen.   

De gedachte dat de Fed de rente mogelijk al in de eerste helft van 2015 zal verhogen in plaats van de tweede heeft sinds de sterke arbeidsmarkt cijfers van afgelopen vrijdag weer meer tractie gekregen. Beleggers vrezen ondertussen dat vernauwing van het Amerikaanse monetaire beleid de aandelenmarkten onder druk zal zetten.

Grondstoffen valuta onder druk

Door de dalende olieprijzen hadden grondstoffen valuta als de Aussie, Kiwi (zoals de Nieuw-Zeeelandse dollar ook wel wordt genoemd) en de Loonie (de bijnaam van de Canadese dollar) het zwaar op de forex.

Junichi Ishikawa, analist bij IG Markets in Tokyo: "The Aussie is leading losses in commodity currencies with oil declining as a slowdown in the global economy reduces demand."

Valutapaar AUD/USD daalde tot $0,8224, het laagste punt in vier jaar tijd, voordat herstel optrad aan het begin van de Europese sessie. Ook de NZD/USD moest inleveren en daalde tot 0,7610, terwijl de Canadese dollar daalde tot C$1,1501 versus de USD, het laagst niveau sinds juli 2009 op de forex.

De dollar index is aan het begin van de eerste Europese forex sessie van de week gestegen tot het hoogste punt in vijf en half jaar, onder invloed van de sterke Amerikaanse arbeidsmarkt cijfers van afgelopen vrijdag en tegenvallende cijfers uit China en Japan, vandaag. 

De index - waarbij de dollar wordt uitgezet tegen de zes belangrijkste andere valuta - steeg aan het begin van de Europese sessie tot 89,50, licht hoger dan de piek die vrijdag werd bereikt, op 89,46. 

Vrijdag meldde het Bureau of Labor Statistics dat de Amerikaanse arbeidsmarkt in november met 321.000 banen is gegroeid, veel meer dan de ong. 230.000 banen waar analisten op hadden gerekend. 

De stijging van de dollar index was o.a. te danken aan een verzwakkende euro, yen, Australische - en Nieuw-Zeelandse dollar.

Valutapaar EUR/USD bleef tijdens het grootste deel van de Aziatische sessie rond de $1,2300, maar daalde tegen het einde tot dichtbij $1,2250, mede onder invloed van negatief markt sentiment veroorzaakt door pessimistische cijfers uit China en Japan. De USD/JPY steeg tijdens de Aziatische sessie tot $1,2185, een nieuw hoogste punt sinds juli 2007. De yen had onder andere last van de neerwaartse bijstelling van de Japanse economische groei in het derde kwartaal, van -0,1 naar -0,5 procent.

De afgelopen weken lijkt de bodem onder de Japanse valuta te zijn weggeslagen. Op 14 december gaan de Japanners naar de stembus, en op 16-17 december komt de Federal Reserve bijeen voor de maandelijkse beleidsvergadering, maar de verwachting is dat geen van beide gebeurtenissen van (langdurige) negatieve invloed zullen zijn op de koers ontwikkeling van de USD/JPY.

Zoals een handelaar bij een Japanse bank in Singapore het sentiment verwoordde: "While the dollar could falter if the Fed were to sound cautious about the economic outlook, that may just be a good opportunity to buy the dollar on dips."

De Amerikaanse dollar is de afgelopen maanden met zo'n 12 procent gestegen, de grootste stijging van de tien belangrijkste valuta op de forex. De yen daalde in dezelfde periode met 7,5 procent en de euro met 0,7 procent.

Aussie daalt verder

De Australische dollar is de afgelopen uren verder gedaald tegenover de USD, mede onder invloed van tegenvallende Chinese import cijfers, die de Australische economie extra hard raken, omdat het China als belangrijkste export bestemming heeft.

Valutapaar AUD/USD daalde tijdens de Aziatische sessie van rond de 0,8320 tot 0,8264 op de valuta markt, het laagste punt in vier en half jaar tijd. 

De Chinese import is in november volgens de Chinese douane administratie met 6,7 procent gedaald, terwijl analisten juist op een stijging met een kleine vier procent hadden gerekend. De Chinese export steeg met 4,7 procent, wat ook minder was dan de 8 procent die was voorspeld. 

Dariusz Kowalczyk, econoom bij Credit Agricole in Hong Kong: "This is partly a reflection of lower commodity prices and base effects, but these two factors cannot fully explain the weak import number and we have to assume that poor domestic demand has played a part. This means that pressure will rise on the government to do more to simulate growth." 

De tegenvallende Chinese import cijfers en en Japanse economische groei benadrukken op de markt andermaal dat op dit moment slechts een van de grote economische blokken echt goed presteert, de V.S, wat bijdraagt aan het sterke dollar momentum.

De euro pakte gisteren op de forex in korte tijd bijna 200 pips op de dollar tijdens en na de persconferentie van ECB President Mario Draghi, maar moest de helft daarvan in de uren daarna alweer inleveren. Het wachten is nu op de publicatie van de Amerikaanse arbeidsmarkt cijfers, de zgn. Non-Farm Payrolls, later vandaag.

De EUR/USD schoot gisteren van $1,2279 - de laagste stand in meer dan twee jaar tijd - naar $1,2457, niet ver van  het midden van het kanaal van $1,2360 - $1,2600 waar het valutapaar tot begin deze week langere tijd in vertoefde. Inmiddels beweegt het paar zich weer rond de $1,2360 - 70.

De directe aanleiding voor de stijging was het achterwege blijven van directe additionele geldverruimende maatregelen van de Europese Centrale Bank, terwijl de markt dergelijke maatregelen voor een deel al wel had ingeprijsd in de koers van de euro.

Dat de rally van de euro zo snel aan kracht verloor en bovendien de helft weer moest teruggeven had mede te maken met het feit dat Draghi aangaf dat de bank begin volgend jaar zal bekijken of aanvullende maatregelen nodig zijn om de Eurozone economie te stimuleren. De ECB President liet daarbij bovendien doorschemeren dat hij oppositie van Duitsland of andere landen daarbij zonodig naast zich neer zou leggen.

Gavin Friend, senior markt strategist bij National Australia Bank, zei te verwachten dat de euro hierdoor op termijn verder zou dalen. "We think these [policy moves] are likely to include corporate bond and sovereign QE and possible adjustments to the 'intended' size of balance sheet expansion - QE that will in time unseat the euro further", aldus Friend, met 'QE' refererend aan het zgn. Quantitative Easing, oftewel het opkopen van staatsobligaties.

Het fragiele herstel van de euro zou bovendien volgens andere analisten wel eens van korte duur kunnen zijn, als de Amerikaanse werkgelegenheidscijfers die vanmiddag uitkomen in lijn liggen met de verwachtingen, of beter. Daarmee zouden namelijk de verschillen tussen de Amerikaanse en Eurozone economie andermaal op de voorgrond treden, wat nieuwe brandstof zou kunnen geven aan de dollar rally. 

De verwachting is dat ook de Amerikaanse arbeidsmarkt cijfers voor november boven de 200.000 nieuwe banen zullen uitkomen, zoals dit sinds mei steeds het geval is geweest, met uitzondering van september. Het werkeloosheidspercentage wordt verwacht gelijk te blijven, op 5,8 procent.

Yen

Ook de koers van de yen ziet er fragiel uit tegenover de dollar in aanloop naar de non-farm payrolls. De afgelopen uren is valutapaar USD/JPY net als gisteren boven de 120 gekomen, een niveau dat gezien wordt als een belangrijke psychologische barriere. Aan het begin van de Europese sessie reikte de USD/JPY op de forex zelfs tot 120,26, de hoogste stand sinds juli 2007. 

Valuta handelaren en analisten verleggen ondertussen het koersdoel voor het valutapaar steeds verder naar boven. Werd eerder nog met ontzag gesproken over de 120, inmiddels kijken veel technisch analisten al naar de 125 en verder. 

Takako Masai, general manager markets bij Shinsei Bank Ltd in Tokyo: "It's hard to imagine a weak payrolls report, so the risk for dollar-yen is slanted to the upside. The market is pricing in the potential for a further expansion of monetary stimulus by the Bank of Japan. The dollar may race up to 130 yen by around the end of March." 

Tegenvallende arbeidsmarkt cijfers lijken overigens wel de potentie te hebben om (tijdelijk) het momentum van de dollar te beschadigen, vooral tegenover de snel stijgende yen. Op de langere termijn trends van de euro en de yen zal dit waarschijnlijk echter geen effect hebben.

De euro bereikte tijdens de Aziatische forex sessie een nieuwe laagste stand in twee jaar tegenover de dollar, in afwachting van de uitkomst van de maandelijkse vergadering van de Europese Centrale Bank (ECB) en de aansluitende persconferentie van ECB President Mario Draghi, later vandaag. 

De koers van valutapaar EUR/USD daalde de afgelopen uren voor het eerst sinds augustus 2012 weer onder de $1,23, tot $1,2295. Daarmee is de bodem van het $1,2360 - $1,2600 kanaal waar het paar zich de afgelopen weken in heeft bewogen duidelijk doorbroken.

Gisteren bleek dat de groei van de retail sales in de Eurozone in oktober op 0,4 procent is uitgekomen, lager dan de 0,6 procent die was verwacht. Ook de groei van de Europese services sector bleef achter bij de verwachtingen, wat meehielp om de druk op de gemeenschappelijke valuta te houden.

Maar de belangrijkste aanjager van euro zwakte is op het moment de ECB, die vandaag dus bijeenkomt en mogelijk additionele geldverruimende maatregelen zal aankondigen om zowel de economie als de inflatie te stimuleren. 

Zoals analisten van ANZ Bank New Zealand Ltd. opmerkten in een bericht aan klanten: "The ECB is the only game in town, with the euro weak into the meeting." 

Forex analisten wezen er echter ook op dat wanneer de ECB vandaag niet zou voldoen aan de verwachtingen van de markt dat de bank meer maatregelen zal nemen of in ieder geval zal aankondigen, dit zou kunnen leiden tot een short-covering rally die de EUR/USD mogelijk weer tot boven de $1,2600 brengt.

Greg Moore, strategist bij RBC Capital Markets: "We think the Council is more likely waiting to see the TLTRO2 uptake on Dec. 11, before making any decision on expanding its asset purchase programmes, which could potentially occur in Q1 2015.", daarmee refererend aan de zgn. Targeted Longer-Term Refinancing Operations (TLTRO) die de ECB in gang heeft gezet om zo kredietverlening door banken te stimuleren.

Om 13:45 Nederlandse tijd maakt de ECB het rentebesluit van deze maand bekend; de verwachting is dat de rente onveranderd blijft. Om 14:30 begint volgens de persconferentie van Mario Draghi, die live wordt uitgezonden. De volatiliteit rond de euro zal naar verwachting hoog zijn tijdens Draghi's persconferentie. 

Australische dollar blijft dalen

De Australische dollar is de afgelopen uren gedaald tot het laagste niveau sinds medio 2010, nog steeds onder invloed van een onverwachte daling van de Australische economische groei in het derde kwartaal tot 0,3 procent die dinsdag bekend werd, terwijl de groei het kwartaal daarvoor 0,5 procent was. Er was juist gerekend op een acceleratie van de groei naar 0,7 procent. Marktspelers denken dat de kans op een renteverlaging door de Australische centrale bank hierdoor groter is geworden.

De koers van de AUD/USD is op de forex sinds dinsdag gedaald van 0,8460 tot 0,8360 aan het begin van de Europese sessie van vandaag.

Tim Toohey, hoofd econoom bij Goldman Sachs Australia, voorspelt dat de Aussie de aankomende drie maanden zal dalen tot 83 cent tegenover de USD en tot 79 cent in 2015. De gemiddelde schatting van door Bloomberg bevraagde analisten is een daling tot 82 cent tegen het einde van 2015.  

De dollar is tegenover een gewogen gemiddelde van de zes belangrijkste valuta op de forex tijdens de Aziatische sessie gestegen tot het hoogste niveau in meer dan vijf en half jaar, onder invloed van positieve cijfers over de Amerikaanse economie en optimistisch commentaar van Fed bestuursleden Stanley Fischer en William C. Dudley.

De dollar index steeg de afgelopen uren tot 88,72, het hoogste punt sinds maart 2009. Het momentum van de dollar, aangejaagd door de herstellende Amerikaanse economie en het steeds verder uiteenlopende monetair beleid van de Federal Reserve in vergelijking met verschillende andere centrale banken, zoals de Bank of Japan (BOJ) en de Europese Centrale Bank (ECB), was goed te merken in de koers van valutaparen EUR/USD en USD/JPY. 

De koers van de EUR/USD, aan het begin van de week nog boven de $1,25, daalde aan het begin van de Europese sessie tot $1,2323, het laagste punt sinds augustus 2012. Het beslissende zetje werd daarbij vanochtend mogelijk gegeven door tegenvallende cijfers over de groei van de Spaanse services sector, maar het grotere verhaal is de verruiming van het monetaire beleid van de ECB, die daarover morgen opnieuw vergadert.

Speculatie groeit dat de ECB binnen afzienbare tijd zal beginnen met het opkopen van staatsobligaties, om op die manier de almaar dalende inflatie in de Eurozone tegen te gaan.

Yasuhiro Kaizaki, vice president global markets bij Sumitomo Mitsui Trust Bank in New York: "There's a view emerging in the market that it wouldn't be odd if the ECB announced this week that it was going to start buying government bonds."  

Ondertussen verloor ook de yen opnieuw terrein tegenover de greenback. Valutapaar USD/JPY steeg tijdens de Aziatische sessie tot 119,44, de hoogste stand sinds augustus 2007. Daarmee is de yen dichtbij het 120 niveau gekomen dat volgens veel valuta handelaren een psychologische weerstand vormt.

Het momentum van de dollar werd daarbij mede aangejaagd door opmerkingen van Federal Reserve Vice Voorzitter Stanley Fischer en New York Fed President William C. Dudley. Beiden benadrukten de voordelen van de lagere olieprijs voor de Amerikaanse economie en gaven aan zich daarbij weinig zorgen te maken over het effect dat dit zou hebben op de Amerikaanse inflatie. 

Fischer zei gisteren dat de Federal Reserve dichter in de buurt was gekomen van het vervangen van het commentaar dat de rente laag zou blijven "for a considerable time" - zoals de Fed al lange tijd gebruikt in zijn communicatie naar de markt - voor de opmerking dat het vernauwen van het monetaire beleid af zal hangen van de prestaties van de economie. 

"We don't want to surprise markets. On the other hand, we can't give precies estimates about dates that we don't know, and that's why the emphasis always goes back to the data, and not to the date." aldus Fischer gisteren in Washington.

Volgens Steven Englander, hoofd Group of 10 forex strategie bij Citigroup Inc in New York, lieten Fischer en Dudley beiden merken een stuk optimistischer te zijn over de Amerikaanse economie. Englander gaf daarbij aan dat hun opmerkingen, hoe omzichtig ook, duidelijk maken dat de Fed mogelijk sneller in beweging zal komen dan de markt op dit moment inprijst.

Het Federal Open Market Committee (FOMC), het orgaan van de Fed dat gaat over het monetaire beleid, komt 16-17 december bijeen voor de maandelijkse vergadering. Mogelijk zal dan ook worden gesproken over het vervangen van de woorden "considerable time" voor iets minder langdurigs.

De dollar heeft de afgelopen uren terrein gewonnen tegenover de belangrijkste valuta op de forex, waaronder de euro, yen en pond, nadat de greenback het gisteren moeilijk had mede door een herstel van de grondstoffen prijzen, met name die van olie en goud.

Zo daalde de koers van de EUR/USD daalde tijden de Aziatische sessie van $1,2500 tot rond de $1,2430, waardoor de winst die de euro gisteren pakte bijna helemaal verdampt is. Dat de euro onder hernieuwde druk staat komt ook door herpositioneringen in aanloop naar de maandelijkse vergadering van de Europese Centrale Bank (ECB), donderdag. 

De USD/JPY steeg van 117,90, gisteren, tot rond de 118,90 aan het begin van de Europese sessie, niet ver verwijderd van de piek die het paar bereikte aan het begin van de week. De stijging van de yen gisteren werd behalve door het herstel van de olieprijs - goed voor de inflatie in Japan - mede veroorzaakt door de verlaging van de Japanse krediet waardering door kredietbeoordelaar Moody's, van A1 naar Aa3, vanwege verhoogde onzekerheid over het halen van de doelen voor het verlagen van het begrotingstekort. 

De yen steeg, met andere woorden, omdat door de verlaging van de kredietwaardering het extreem geldverruimende beleid van de Premier Shinzo Abe - ook wel 'Abenomics' genoemd - mogelijk onder druk komt.

Sam Tuck, analist bij ANZ Bank New Zealand Ltd: "The downgrade casts doubt on Abenomics, which is the driver of yen weakness. The yen strengthened as the move highlights the challenges Abenomics faces." 

De afgelopen uren zijn die zorgen echter weer weggeebt, mede doordat krediet beoordelaar Standard & Poor's meldde dat zijn kijk op de Japanse economie niet is veranderd. De USD/JPY heeft inmiddels het pad richting de 120 weer ingeslagen.

Australische dollar hoger

De Australische dollar profiteerde gisteren ook van het herstel van de grondstoffen prijzen, met name dat van de goudprijs, nadat die eerder juist gedaald was vanwege het Zwitserse nee tegen het vergroten van de Zwitserse goudvoorraad.

De AUD/USD steeg in de loop van de dag van 0,8430 tot 0,8530, voordat correctie optrad en de 'Aussie' weer wat moest inleveren. De koers van de AUD/USD kreeg vervolgens opnieuw momentum nadat de Australische centrale bank, de Reserve Bank of Australia (RBA), de rente onveranderd liet en aangaf dat de "most prudent course" waarschijnlijk was om de rente de aankomende tijd onveranderd te laten.

Valuta handelaren hadden rekenening gehouden met negatiever commentaar van de RBA en vatten het gebrek hieraan op als positief voor de Australische dollar. 

Greg Gibbs, hoofd Asia-Pacific markt strategie bij Royal Bank of Scotland Group Plc in Singapore: "Maybe the market was looking for the RBA to drop their 'prudent stability' kind of language, and they didn't do that." 

Stephen Innes, senior trader bij forex broker OANDA in Singapore: "The guys that were positioned a little bit short going into it, I think are just buying it back." 

De afgelopen paar uur heeft echter ook de Australische dollar weer de weg naar beneden ingeslagen tegenover de USD, net als de euro, pond en yen. Voorlopig lijkt het dollar momentum dus weer terug op de forex.

De Australische dollar -ook wel aussie genoemd - is de week lager begonnen op de forex, nadat in Zwitserland een referendum over het vergroten van de goudvoorraad met grote meerderheid werd verworpen. Australie is na China de grootste goud producent ter wereld.

Valutapaar AUD/USD daalde van rond de 0,8510 tot 0,8417, het laagste niveau sinds juli 2010. Ook de Zwitserse franc daalde. Valutapaar EUR/CHF steeg na opening van de forex van 1,2015 tot 1,2038, in contrast met de dalende trend van de afgelopen tijd. Daarmee beweegt het paar zich wel nog steeds in de buurt van de onderkant van de 1,20 grens die de Zwitserse centrale bank heeft gezegd te verdedigen om te voorkomen dat de franc te sterk wordt ten opzichte van de euro. 

Analisten wijzen er overigens op dat alhoewel het Zwitsers referendum zorgt voor een tijdelijke adempauze voor de EUR/CHF, het waarschijnlijk weinig tot geen invloed zal hebben op de dalende trend van het paar, en daarmee de druk houdt op de Zwitserse centrale bank om de rente  te verlagen, in navolging van de Europese Centrale Bank.

Het "Red ons Zwitsers goud" referendum wilde de Zwitserse centrale bank te dwingen om de goud reserves te vergroten van de huidige 8 procent tot 20 procent van het vermogen, met daarbij het verbod om ooit goud te verkopen.

Thomas Jordan, President van de Zwitserse centrale bank (SNB), had vooraf o.a. tegenover de Wall Street Journal gezegd dat een Zwitsers 'ja' het vermogen van de bank om monetair beleid te voeren zou hinderen. "The initiative is both unnecessary and dangerous. It is unnecessary because, under the current monetary order, there is no link between price stability and the share of gold in the SNB balance sheet." aldus Jordan. 

De verplichting voor de SNB om meer goud te kopen zou het vermogen van de bank om de cap van 1,20 tegenover de euro in stand te houden via forex interventies hebben bedreigd. Bovendien zou het speculatie op de goudprijs hebben aangemoedigd, wat ook negatief zou zijn geweest voor de Zwitserse economie. 

De Australische dollar moest ondertussen direct inleveren op de forex na het Zwitsers 'nee'. Raiko Shareef, markt analist bij Bank of New Zealand Ltd. in Wellington: "Gold is an important driver of the Aussie dollar. Sentiment is quite fragile in Aussie right now given what's happening in metals generally."

De Aussie werd daarbij ook niet geholpen door het bericht dat volgens Chinese inkoop managers de groei in de Chinese maakindustrie de afgelopen maand opnieuw lager was dan de maand ervoor. China is de belangrijkste afzetmarkt voor Australie.  

Yen daalt verder

De yen is tijdens de eerste Aziatische forex sessie van de week gedaald tot 119,03 per USD, het laagste punt sinds juli 2007. De daling van de yen werd mede veroorzaakt door de dalende olieprijs. 

Japan importeert veel olie, en door de dalende energie prijzen komt ook de inflatie in Japan verder onder druk te staan, wat de kans op meer geldverruiming door de Japanse centrale bank dan weer vergroot. 

Kaneo Ogino, directeur bij Global-info Co in Tokyo, een forex research bedrijf: "Options at 119 were taken out, with 119,50 the next target." (..) Oil prices are sharply down, so I think there are more fears of deflation."

Ook in Europa zorgen dalende energieprijzen voor druk op de inflatie. Donderdag wordt duidelijk of de Europese Centrale Bank nog meer geldverruimende maatregelen zal nemen om de dalende inflatie te bestrijden.  

Valuta van landen die voor een groot deel afhankelijk zijn van de olie export, zoals o.a. Canada, Noorwegen en Rusland, moesten het de afgelopen uren ontgelden op de forex, nadat de organisatie van olie exporterende landen, OPEC, gisteren besloot om de produktie niet te verlagen, ondanks de lage olieprijs.

De USD/CAD steeg van 1,1239, gisteren, tot 1,1380 aan het begin van de Europese sessie, de hoogste stand in een week tijd, waarbij het einde van de rally nog niet in zicht leek. Tegenover de Noorse kroon boekte de greenback een nog indrukwekkender winst; valutapaar USD/NOK steeg van 6,8241, gisteren, naar 6,9900 aan het begin van de Europese sessie, de hoogste stand in meer dan vijf jaar.

Ook de Russische roebel verzwakte verder tegenover de Amerikaanse dollar. De roebel, die de afgelopen maanden ook al geplaagd wordt door de Westerse sancties, kwam aan het begin van de Europese sessie tot dichtbij de 50 per dollar. De USD/RUB steeg van rond de 46,80 gisteren tot 49,70 aan het begin van de Europese sessie.

De olie producerende landen zitten in een lastig parket. De olieprijs is de afgelopen maanden flink gedaald door een overvloed aan olie, veroorzaakt door de afkoelende wereldeconomie en ook door de groeiende produktie van schalie-olie in de V.S. De voor de hand liggende remedie zou zijn om de produktie terug te schroeven om zo de prijs op te drijven, maar veel olie exporterende landen zijn voor hun begrotingen voor een groot deel afhankelijk van de olie export; minder produceren betekent dus in eerste instantie minder inkomsten. 

De prijs van een vat Brent crude daalde na de beslissing van de OPEC tot $72,82, maar veel olie analisten denken dat de prijs mogelijk nog verder zal dalen. 

Ric Spooner, hoofd strategist bij CMC Markets in Sydney: "In the medium term, somewhere in the $60s is likely to see a base, but you couldn't discount the possibility of a short-term spike down to even lower prices."

Dat betekent dat valuta als de Canadese dollar, Noorse kroon en Russische roebel waarschijnlijk ook onder druk zullen blijven staan de aankomende tijd, en mogelijk nog verder zullen dalen. 

Euro onder druk voor ECB

Ook de euro moest gisteren tegenover de dollar terrein inleveren op de forex, onder invloed van zwakke inflatie cijfers uit Duitsland en Spanje. In Duitsland komt de inflatie in november uit op 0,0 procent, zo bleek gisteren, in Spanje op -0,4 procent in vergelijking met een jaar geleden. 

Dat lijkt de kans te vergroten dat de Europese Centrale Bank tijdens de vergadering van volgende week donderdag zal besluiten om additionele geldverruimende maatregelen te nemen, mogelijk zelfs het opkopen van Europese staatsobligaties. Toch denken analisten van BNP Paribas dat de markt daar op dit moment nog onvoldoende rekening mee houdt.

"We reiterate that FX markets are under-pricing the probability of an announcement of broader scale asset purchases at Thursday's meeting. We remain short EUR/USD and EUR/GBP into next week", aldus de analisten.

De koers van de EUR/USD daalde de afgelopen uren van rond de $1,2500 tot $1,2430 aan het begin van de Europese sessie, in een neerwaartse beweging die mogelijk verder door zal zetten op de forex.

De Russische roebel is de afgelopen uren verder gedaald op de forex, in reactie op dalende olie prijzen en in afwachting van een belangrijke vergadering van de organisatie van olie producerende landen, OPEC, vandaag. 

Valutapaar USD/RUB was aan het begin van de Europese sessie gestegen tot 47,82, een nieuw record. Aan het begin van de week noteerde de roebel nog 44,40 tegenover de dollar. De daling van de roebel sinds het begin van de Russische annexatie van de Krim, eind februari, is daarmee zo'n 24 procent. 

De roebel heeft last van de Westerse sancties - die drukken op de economische groei en de groei van buitenlandse investeringen - en in toenemende mate ook van de lage olie prijs, aangezien de Russische export voor twee derde bestaat uit olie - en gas export.

De prijs van een vat Brent Crude olie daalde vandaag tot $76, een daling van 34% sinds juni en de laagste stand in vier jaar tijd. De daling wordt deels veroorzaakt door de afkoelende mondiale economie, deels ook doordat grootverbruiker V.S. de afgelopen jaren zelf steeds meer schalie-olie is gaan produceren, waardoor er nu een overvloed aan olie is.

De voor de hand liggende strategie voor de olie producerende landen is om de produktie terug te schroeven, maar daar zijn veel OPEC landen niet happig op, omdat hun begrotingen voor een groot deel afhankelijk zijn van de olie inkomsten.

Ook Rusland, geen OPEC lid maar wel verantwoordelijk voor zo'n 12 procent van de mondiale produktie, heeft al aangegeven niet van plan te zijn de produktie terug te schroeven.

Als de OPEC het tijdens de vergadering in Wenen niet eens kan worden over het verminderen van de produktie, zal de olie prijs mogelijk nog verder dalen, in welk geval de roebel waarschijnlijk ook onder druk blijft.

Vasily Tankurov, analist bij Veles Capital; "The fall in oil prices this morning doesn't leave any chance for a strengthening of the Russian rouble and will weigh on the stock market."  

Euro lager na Spaanse inflatie

Valutapaar EUR/USD kon ondertussen aan het begin van de Europese forex sessie niet boven de $1,25 blijven, nadat het Spaanse Instituut voor de Statistiek bekend maakte dat de prijzen in november met 0,5 procent zijn gedaald in vergelijking met een jaar geleden.

De koers van de EUR/USD daalde vervolgens in een uur tijd van rond de $1,2520 tot $1,2470, de sterkste daling in een uur deze week, nadat de euro de afgelopen dagen juist voorzichtig was opgekrabbeld van een niveau van rond de $1,2360 tot boven de $1,25.

Kort daarna werd bekend dat het Duitse werkeloosheidspercentage was gedaald tot 6,6 procent - nadat eerder deze week ook al was gebleken dat het investeerdersvertrouwen is toegenomen - maar dat had niet direct positieve invloed op de euro.

Dat het Spaanse inflatie cijfer zo zwaar wordt gewogen door valuta handelaren heeft te maken met het feit dat ECB President Mario Draghi de afgelopen tijd meerde malen heeft gezegd er alles aan te zullen doen om de dalende inflatie in de Eurozone te bestrijden. De Spaanse deflatie wordt dan ook gezien als een vergroting van de kans dat de ECB mogelijk al in december nieuwe geldverruimende maatregelen zal aankondigen.

De Australische dollar is tijdens de Aziatische forex sessie gedaald tot het laagst punt in 4 jaar tijd, nadat de vice-gouverneur van de Reserve Bank of Australia (RBA), Philip Lowe, zei dat de Australische valuta mogelijk nog verder zal dalen de aankomende tijd, in lijn met dalende grondstoffen prijzen. 

Valutapaar AUD/USD daalde gisteren al van rond de 0,8600 tot 0,8514, de laagste stand sinds juli 2010. Aan het begin van de Europese sessie bewoog de 'Aussie' - zoals de Australische dollar vaak wordt genoemd - daar nog steeds vlakbij, en dook vervolgens nog verder naar beneden, tot 0,8500 rond 10.00 uur Nederlandse tijd.

Met het nieuwe dieptepunt heeft valutapaar AUD/USD nu de helft teruggegeven van de winst die werd geboekt tijdens de rally tussen 2008-2011, van rond de 0,60 tot 1,10

RBA Vice-gouverneur Lowe zei gisteren in een speech: "If the exchange rate is to play its important stabilizing role, it needs to go down when the terms of trade and investment are declining. We have seen some adjustment, but if our assessment of the fundamentals is correct we would expect to see more in time."

RBA Gouverneur Glenn Stevens had vorige week ook al gezegd dat er een "pretty material risk" was dat de Australische dollar verder zou dalen.

Lowe's opmerking kwam op dezelfde dag dat de prijs van ijzererts voor het eerst in vijf jaar tijd onder de $70 dollar kwam. Ijzererts is het belangrijkste export produkt van Australie.

Het effect van Lowe's opmerking en het nieuwe diepterecord van ijzererts op de Aussie werd mogelijk nog versterkt door het naderende lange weekend in de V.S. vanwege thanksgiving, waardoor er in veel andere valutaparen niet veel te beleven viel de afgelopen uren.

Ray Attrill, co-hoofd forex strategie bij de National Australia Bank, vatte de ondankbare rol van de Aussie dan ook als volgt samen: "The AUD sits squarely at the bottom of the G10 pack in the past 24 hours and heading into the NY close, with a fresh slide in iron ore prices, now to below $70 for the first time since June 2009, adding pressure."

Analisten wezen er ook op dat het renteverschil tussen de Australische en Amerikaanse dollar de aankomende tijd waarschijnlijk groter zal worden, omdat de Australische centrale bank heeft aangegeven de rente voorlopig onveranderd te laten, terwijl de Federal Reserve zich juist opmaakt voor de eerste verhoging in 6 jaar tijd, zij het dat dit waarschijnlijk pas rond medio volgend jaar zal zijn.

Bovendien zijn er al langere tijd signalen dat de economie van de belangrijkste handelspartner van Australie, China, aan het afkoelen is, wat ook negatieve gevolgen zal hebben voor de Australische economie.

De druk op valutapaar AUD/USD komt zo bezien dus van drie kanten: het verder uiteenlopende monetaire beleid van de twee centrale banken, dalende grondstoffen prijzen en een afkoelende Chinese economie.

Euro

Rond de koers van de EUR/USD gebeurde tijdens de Aziatische sessie weinig. Het paar bewoog zich veelal tussen de $1,2460 en $1,2480, nadat een nieuwe poging aan het begin van de week om de $1,2358-60 regio te doorbreken was mislukt.

De euro kreeg maandag onder andere wat lucht door meevallende cijfers over het Duitse ondernemersvertrouwen; dat bleek ook gisteren genoeg om het belangrijkste paar op de forex boven de $1,24 te houden. 

De yen is tijdens de Aziatische forex sessie gestegen tegenover andere belangrijke valuta, nadat uit de notulen van de laatste vergadering van de Japanse centrale bank, de Bank of Japan (BOJ), bleek dat verschillende bestuursleden moeite hadden met het nog verder vergroten van het geldverruimingsprogramma, terwijl die vergroting juist de aanleiding was voor de recente sterke daling van de yen.

Valutapaar USD/JPY daalde de afgelopen uren van 118,50 tot rond de 117,70, waarmee het paar mogelijk op weg is om opnieuw de support rond 117,36 te testen, die de afgelopen dagen een paar keer als ondergrens heeft dienstgedaan. Ook de euro moest inleveren tegen de yen; de EUR/JPY daalde van rond de 147,40 tot onder de 146,50.

Uit de notulen van de BOJ vergadering van 31 oktober - waar de bank verrassend besloot om de stimuleringsmaatregelen uit te breiden, twee dagen nadat de Federal Reserve zijn obligatie opkoop programma juist had afgerond - bleek dat er behoorlijk wat discussie was geweest over die extra verruiming.

Zo bracht een van de BOJ bestuursleden naar voren dat verdere daling van de yen "negatieve effecten" zou hebben op kleinere bedrijven, terwijl andere benadrukten dat het verder vergroten van het programma om Japanse staatsobligaties op te kopen "het risico zou vergroten dat dit wordt gezien als het de facto financieren van fiscale tekorten".

Uit de stemming die volgde over het al dan niet verder verruimen van het obligatie opkoop programma kwam vervolgens een krappe 5-4 meerderheid voor uitbreiding.

Ook kabinetsleden hebben de afgelopen tijd in steeds sterkere bewoordingen hun vrees uitgesproken dat een al te snel dalende yen te negatief kan uitpakken voor vooral regionale bedrijven vanwege hogere import kosten, wat vervolgens de koopkracht van Japanse consumenten teveel zou aantasten.

BOJ gouverneur Haruhiko Kuroda bleef in een speech kort na het vrijgeven van de notulen echter volmondig achter het huidige monetaire beleid staan.

"To achieve the price stability target, the BOJ has been taking 'action' and will continue to do so.", aldus Kuroda, die tijdens zijn speech aangaf dat het inflatie doel van 2 procent waarschijnlijk tijdens het fiscale jaar dat aankomend april begint zal worden bereikt. 

Hoewel de meeste analisten het verzwakken van de yen op de middellange termijn zien doorzetten, wordt er ook op gewezen dat de snelle val van de afgelopen weken mogelijk 'too much, too fast' was en dat de kans op een tussentijdse correctie daardoor is toegenomen.

Zoals Shinichiro Kadota, forex strategist bij Barclays Plc in Tokyo zei: "In the short term, dollar-yen could be heavy on the topside."

Nieuw-Zeelandse en Australische dollar lager

De Kiwi en de Aussie - zoals de NZD en AUD ook wel worden genoemd - moesten het tijdens de Aziatische sessie ontgelden op de forex, onder invloed van dalende grondstoffenprijzen, die onder andere onder druk staan door de afkoelende Chinese economie. 

Valutapaar NZD/USD daalde de afgelopen uren van 0,7860 tot 0,7806, het laagste punt sinds 12 november. De Australische dollar daalde tegenover de greenback van rond de 0,8610 tot 0,8564, het laagste punt sinds 7 november. Vrijdag noteerde de AUD/USD nog rond de 0,8720.

De euro staat onder druk aan het begin van een nieuwe forex week, nadat opmerkingen van ECB President Mario Draghi tijdens een speech afgelopen vrijdag de gemeenschappelijke valuta al tot vlakbij een nieuw dieptepunt brachten.

De koers van de EUR/USD daalde vrijdag van rond de $1,2550 tot $1,2376, niet ver van de $1,2358 die op 7 november werd bereikt, het laagste punt sinds augustus 2012. Tijdens de eerste Aziatische forex sessie van deze week daalde het belangrijkste valutapaar op de forex nog wat verder, tot $1,2362, voordat enig herstel optrad.

De euro kwam vrijdag onder hernieuwde druk nadat Mario Draghi tijdens een speech op het 24ste European Banking Congress zei dat de ECB er alles aan zou doen om de inflatie te bestrijden.

"We will do what we must to raise inflation and inflation expectations as fast as possible", aldus Draghi tijdens zijn speech in Frankfurt.

Daarmee lijkt de mogelijkheid dat de ECB tijdens de vergadering van 4 december zal besluiten om over te gaan tot het opkopen van Europese staatsobligaties - het zgn. quantitative easing - een stap dichterbij gekomen. Verschillende analisten denken dan ook dat er nog meer zwakte in het verschiet ligt voor de euro.

Ray Attrill, co-hoofd forex strategie bij de National Australia Bank Ltd. in Sydney: "We've got a weak German economy and disinflation risks. In the absence of any signs of an upturn in the German economy any time soon, Draghi has the upper hand and therefore that plays to more euro weakness ahead." 

Later vandaag komt het Duitse Ifo instituut met cijfers over het Duitse ondernemersklimaat, gebaseerd op een maandelijks onderzoek onder een groot aantal Duitse bedrijven en hun economische vooruitzichten voor de aankomende zes maanden. De verwachting daarbij is dat het Duitse ondernemersklimaat opnieuw is gedaald, tot het laagste niveau sinds december 2012. Als dat inderdaad zo is, zal de EUR/USD mogelijk een nieuwe aanval doen op het dieptepunt van $1,2358 dat 7 november werd bereikt.

Ondertussen heeft ook de Chinese centrale bank, de People's Bank of China, de rente verlaagd en berichtte persbureau Reuters dat bronnen in Peking meldden dat de PBOC klaar staat om nog meer maatregelen te nemen om de ook daar afnemende inflatie op te peppen.

Daarmee is de divergentie tussen het beleid van de Amerikaanse centrale bank aan de ene kant en dat van de Japanse, Europes en Chinese centrale bank aan de andere, de afgelopen weken dus weer verder toegenomen, wat de dollar nieuw momentum geeft.

Zoals analisten van de National Australia Bank Ltd vandaag in een rapport schreven: "The combination of Japan's monetary and fiscal policy largesse and the ECB's now well-documented plans to expand its balance sheet at a time when the Fed has ended quantitative easing and is moving ever so steadily towards the exit continues to drive the U.S. dollar higher." 

De dollar index - een gewogen gemiddelde van de greenback tegen de zes belangrijkste andere valuta - schoot vrijdag dan ook door tot 88,40, het hoogste punt in vier jaar tijd. De afgelopen uren bewoog de index rond de 88,25, niet ver van het hoogepunt van vrijdag.