Een Trading Systeem is een fundering van ideeen en voorwaarden die je helpen succesvol te opereren in een of meerdere financiele markten, zoals bijvoorbeeld de Forex. 'Succesvol' betekent dat het trading systeem je in staat stelt je doelstellingen te behalen. Winstgevende forex trading systemen zijn meer dan alleen een goede forex strategie, het is simpelweg alles dat nodig is om succesvol te zijn in online forex trading. 

In het casino barst het van de mensen met een 'systeem'. Ze staan aan de roulette tafel en zetten als een bezetene op allerlei nummertjes in, wringen hun logica in onmogelijke bochten om te kunnen geloven in dat ene waterdichte systeem; dat natuurlijk niet bestaat.

Ieder systeem dat opereert in een wereld van onzekere gebeurtenissen is horig aan de parameters van die wereld. In de wereld van de roulette tafel laten de parameters niet toe om een winnend systeem op te zetten, aangezien de maximale kans op winst iets minder dan 50% is. Daar kun je dan vervolgens allerlei ingewikkelde statistieken op los laten, en double-down of demi-up strategieen, maar de parameters blijven onveranderd: het huis is altijd in het voordeel.

Dat betekent niet dat het ontwikkelen van systemen in een specifieke wereld van onzekere gebeurtenissen per definitie geen zin heeft, maar wel dat het alleen zin heeft als de parameters je toestaan met een goed systeem winstgevend te opereren. Wat betreft de parameters van de financiele markten is dat zeker het geval.

Net als in poker zijn er in de financiele markten de laatste jaren steeds meer amateurs gekomen die -niet gehinderd door enige kennis- dachten/denken even snel rijk te worden. Het is de nieuwe goudkoorts, en de meeste mensen nemen niet eens meer de moeite om een zeef en pikhouweel te kopen maar beginnen gewoon met hun blote handen te graven, om dan meestal al snel gefrustreerd te raken dat ze nog steeds geen goud hebben gevonden. Maar winstgevende traders doen niet zo maar wat, die maken gebruik van zorgvuldig opgezette en getestte trading systemen. 

Om succesvol te traden op de Forex heb je behalve een beetje verstand vooral veel doorzettingsvermogen nodig. Motivatie en discipline dus. Je wil geen $100 verdienen maar $100.0000 en je bent bereidt daar voor te werken. Dus je koopt een aantal goede boeken -oa over goede trading systemen- en leest je suf, oefent, betaalt wat leergeld op de beurs, discussieert met anderen over de juiste technieken en ontwikkelt je eigen Trading Systeem, dat je blijft perfectioneren.

Wat is een Trading System en waarom is het zo belangrijk?

Veel traders zijn op zoek naar 'Het Systeem'. Ze lezen nieuwsbrieven en boeken in de hoop een systeem te vinden dat gegarandeerde winsten oplevert. hier is dan ook een enorme markt voor ontstaan. Logisch: er zijn altijd genoeg mensen te vinden die de gouden bergen willen verkopen waar anderen naar zoeken.

Maar een Trading System is voor een groot gedeelte zeer persoonlijk. Wat voor de een werkt hoeft niet voor de ander te werken, omdat iedereen verschillende voorkeuren, meningen,  doelstellingen, ervaringen en karaktertrekken heeft. Wij zijn dan ook van mening dat 'Het Systeem' niet bestaat. Het enige systeem dat het waard is om op zoek naar te gaan is 'Jouw Systeem'.

Zonder Trading System is succes in de financiele markt onmogelijk. Waarom? Omdat je dan -om het heel bot te zeggen- handelt als een kip zonder kop. Iemand die handelt zonder Trading System heeft geen inzicht in zijn eigen sterke en zwakke punten, heeft geen exit strategie, geen beschermingsstrategie, weet niet in welke markt hij het beste opereert etc. Hij kan geen echte strategie formuleren omdat hij niet heeft nagedacht over de parameters waarbinnen hij optimaal presteert. Nogmaals: je Trading System is je fundering. Het zorgt ervoor dat je weet waarom je iets doet, wanneer je iets moet doen, hoe je iets moet doen, in welke markt, en wel op zo'n manier dat je er je doelstellingen mee bereikt zonder het gevaar te lopen dat je niet meer mee kan spelen.

Hoe bouw je je eigen Trading Systeem?

In de aankomende artikelen gaan we op de belangrijkste compenten van je Trading System. Verondersteld wordt dat je al een beetje kennis van de forex markt hebt, maar buiten dat is het niet moeilijk om een Trading System te bouwen; het kost alleen tijd. Waar het op neer komt is dat je voor jezelf antwoorden formuleert op een aantal vragen die we opwerpen over verschillende onderwerpen.

We geven ook een aantal tips over belangrijke zaken die in vrijwel ieder Trading System terugkomen, maar uitgangspunt blijft dat je uiteindelijk zelf bepaalt wat wel en niet voor jou werkt. Want je kunt wel allerlei methodes kopieren die succesvol zijn voor andere traders, maar als ze niet bij jou passen is de kans groot dat ze je niet hetzelfde succes geven als degene die de methode bedacht heeft voor zichzelf.

Om succevol te kunnen traden op de Forex is een eigen Trading Systeem essentieel. Forex trading systemen zijn meer dan alleen een forex strategie en wat fundamentele analyse en technische analyse.

Het formuleren van eigen ideeen en voorwaarden met betrekking tot de financiele markt dwingt je niet alleen om na te denken voor je een positie opent, maar geeft je ook de mogelijkheid je forex strategie aan te passen als die niet optimaal functioneert, de markt verandert of je doelstellingen anders zijn geworden.

Naar onze mening moet je eigen Trading Systeem in ieder geval over de onderstaande componenten beschikken. In de aankomende artikelen behandelen we ze alle 8.

1| Doelstellingen

Dit is belangrijk in alles wat je onderneemt. Zonder doel is er geen weg en zonder weg verdwaal je.

2| Zelf-Analyse:

Iedereen heeft sterke en zwakke punten, voorkeuren en vooroordelen. Als je deze voor jezelf benoemt krijg je ook een beter idee over het soort markt waar je in wilt handelen en hoe je dat wil doen. De Zelf-Analyse is ook van invloed op andere onderdelen van je Trading System en daarom een van de belangrijkste componenten.

3| Entry Strategy (Set-Ups)

Voor veel Forex traders de enige component, wat misschien ook de reden is dat er zoveel verliezende traders zijn. Maar een goede Entry Strategy is wel belangrijk, al was het maar omdat het voorkomt dat je in de markt bent zonder te weten waarom. (wat nooit goed is)

4| Exit Strategy (profit taking, stop/loss)

Het is belangrijk om van te voren je verliezen te beperken, maar minstens zo belangrijk om te bepalen waar je je winsten neemt. We geven je in het artikel hierover ook een aantal tips.

5| Protective Strategy (money management, position sizing)

Nog een essentiele component van je Trading System. Position Sizing zorgt ervoor dat je trade niet alleen low-risk is in absolute zin maar ook in relatieve.

6| System Evaluation

Ook al werkt je systeem nog zo goed, het kan altijd beter. Maar vaak zal het -zeker in het begin- juist niet optimaal functioneren. System Evaluation zorgt voor de kritische blik.

7| Shut Down Strategy

Kleine en grote redenen om even niet te traden.

8| Worst-Case Scenario Strategy

Wat te doen als alles mis gaat.

Als je succes wilt hebben in de online forex handel moet je eerst doelstellingen formuleren. Daarna komt het bouwen van een winstgevend trading systeem voor de Forex, waarvan je forex strategie weer een onderdeel is.

Ieder project begint met het formuleren van doelstellingen. Dit proces is deels een doel op zichzelf. Je wordt gedwongen na te denken over de mogelijkheden en beperkingen van het project, gegeven de investeringen die je bereidt bent te doen. Op basis daarvan bedenk je vervolgens een strategie die je in staat stelt die doelstellingen te bereiken.

Je doelstellingen moeten in de eerste plaats realistisch zijn. Dat is natuurlijk logisch, maar enthousiasme en onvervarenheid beloven vaak potten met goud nog voor de regenboog zelfs maar te zien is, laat staan aan het einde ervan. We hebben onszelf hier in het begin ook schuldig aan gemaakt, maar dat is geen reden voor jou om dezelfde fout te maken. :) Enthousiasme is prima, maar laat je er niet door verblinden.

De meest voor de hand liggende doelstelling als het gaat om traden is een financieel doel, gekoppeld aan een bepaalde tijd. Om hier een realistische schatting in te maken moet je voor jezelf in ieder geval antwoord geven op de volgende vragen:

Tijd

Hoeveel tijd kun je besteden aan het Forex traden? Als je bijvoorbeeld een drukke baan hebt en alleen 's avonds een uurtje hebt om de markt te bestuderen en posities te openen of te sluiten, dan behoort intra-day trading niet tot de mogelijkheden. Maar ben je nog student en heb je een paar uur per dag de tijd om forex rijkdommen te vergaren dan zijn je keuzes veel ruimer. Intra-day, short-term (1-3 dagen), medium-term of long-term, wat maar het beste bij je past.

Geld

Het is mogelijk om met $300 te beginnen en daar vervolgens $10.000 van te maken, maar waarschijnlijk niet in een maand tijd. (waarschijnlijk, want extreem veel geluk is altijd mogelijk natuurlijk, maar de kans is minimaal). Je financiele doel wordt beperkt/mede bepaald door de investering waar je mee start en moet daarom wel in enige verhouding staan tot je investering.

We raden je aan om -na dat je een tijdje met play money geoefend hebt- met een kleine bankroll van een paar honderd dollar te beginnen. Goed mogelijk dat je dat geld verliest -je bent immers pas net begonnen- en daarom is het het beste om de bedragen klein te houden. Bovendien is het slim om eerst bescheiden financiele doelen te stellen (van $300, $600 maken) in plaats van grote doelen -omdat daar ook een grote bankroll bij hoort.

Studie

Het vergroten van je kennis van de forex markt kost ook tijd. Maar hoe groter je kennis, hoe scherper en gevarieerder je Trading System wordt. Je komt er bijvoorbeeld achter dat de Fibonacci levels goed bij je passen, leest er een of meer boeken over en leert daardoor de levels steeds beter te gebruiken; daardoor gaat de nauwkeurigheid van je voorspellingen omhoog, en dus ook je bankroll. Of je ontdekt naast Trend Trading ook het Range Trading, waardoor je vaker winstgevende posities kunt openen -de markt is immers veel vaker aan het rangen dan aan het trenden.

Hoe meer tijd je dus vrij maakt voor studie, hoe sneller je ontwikkeling als trader, waardoor je je Trading System kunt perfectioneren zodat het beter rendeert.

Online forex trading kan soms heftige emoties oproepen en daarom is een winstgevend trading systeem meer dan alleen een succesvolle forex strategie. Iedereen heeft sterke en zwakke punten, voorkeuren en vooroordelen. Als je deze voor jezelf benoemt krijg je ook een beter idee over het soort markt waar je in wilt handelen en hoe je dat wil doen. De Zelf-Analyse is ook van invloed op andere onderdelen van je Trading Systeem en daarom een van de belangrijkste componenten.

Waarom de meeste traders geld verliezen

Iedereen kan leren grafieken te interpreteren, nieuws bij te houden, laag te kopen en hoog te verkopen. In onze ogen is het verhaal van de Turtles (amateurs die onder leiding van een succesvolle trader miljoenen verdienden op de futures markt) dan ook niet eens zo heel bijzonder. Winstgevend traden op de Forex is in zichzelf feitelijk niet zo moeilijk, zeker niet voor degenen die bereidt zijn er wat tijd en studie in te investeren. Toch is 95% van de traders verliezend. Dit komt omdat ze onder 1 of meer van de volgende 3 groepen vallen:

1) Gamblers

2) Lost Boys

3) Psycho's

De gamblers zijn de echte idioten. Ze behandelen de beurs als een casino maar denken toch dat ze wel eventjes rijk gaan worden. Structureel winnen is onmogelijk voor deze groep, omdat ze nergens over nadenken. Ze gaan short omdat ze vinden dat de prijs nu toch maar eens moet gaan dalen, en long omdat 'het toch vast niet lager kan'. Ze investeren veel te veel van hun kapitaal in 1 enkele positie, kopen uit hebberigheid en verkopen in paniek. Dit zijn de echte fish.

De Lost Boys denken wel na, maar hebben geen structuur, geen systeem. Ze hebben wel enig begrip van hoe de markt werkt maar traden vaak vrij ad hoc. Ze houden hun winstverwachting niet in de gaten, investeren regelmatig te veel in 1 positie en leren ook maar mondjesmaat bij, omdat ze geen systeem hebben waar ze hun ervaringen kunnen incorporeren.

De Psycho's weten hoe de markt werkt en ze hebben ook een Trading Systeem, ze houden zich er alleen niet aan. Hiervoor zijn verschillende oorzaken. Ze hebben bijvoorbeeld een systeem gebouwd op basis van strategieen die hen helemaal niet liggen; iemand met weinig geduld die zichzelf dwingt tot long-term trading bijvoorbeeld. Alles is aanwezig in hun trading system, behalve het belangrijkste: zij zelf.

Wat past bij jou?

In het artikel over Law 1: doelstellingen kwamen al een aantal persoonlijke keuzes naar voren die aan de basis staan van succes of mislukking. Zo kun je niet long-term traden als je daar eigenlijk geen tijd voor hebt. Maar een goed Trading System is meer, het is een verzameling persoonlijke keuzes die een op maat gemaakte werkwijze afleveren, binnen winstgevende parameters. Er zijn dus wel een aantal absolute voorwaarden (bijvoorbeeld dat ieder systeem een antwoord moet hebben op de Law Of 8) maar daarbinnen zijn er veel verschillende mogelijkheden.

Om tot een Trading Systeem te komen dat bij jou past moet je voor jezelf antwoorden formuleren op een aantal vragen die betrekking hebben op je persoonlijke voorkeuren, sterktes en zwaktes en ideeen over het functioneren van de markt. Dit lijkt misschien overdreven veel 'psychobabble', maar uiteindelijk is je Trading System een bedrijf met maar 1 werknemer, jijzelf. Alle succes van dat bedrijf hangt dus ook van jou af. Een beetje assessment is dan geen overbodige luxe. We hebben hieronder een aantal vragen op een rij gezet. Misschien een overbodige opmerking, maar er zijn geen foute antwoorden. Hoe beter je jezelf kent, hoe makkelijker het is om een Trading System te ontwerpen dat aansluit bij je karakter.

ZELF-ASSESSMENT

Op een schaal van 1 tot 10, wat is je kennis van de financiele markten?

Hoeveel tijd heb je om te leren?

Hoeveel tijd heb je om te traden?

Ben je een 'beta' of een 'alpha'? Oftewel, ben je iemand die technische zaken

makkelijk oppakt, of ligt je kracht meer op het menselijke, intuitieve vlak?

Ben je gedisciplineerd, of juist impulsief?

Ben je ongeduldig van aard? 

Wil je graag gelijk krijgen?

Wat denk je dat je sterke punten zijn als het gaat om trading?

En je zwakke punten?

Wat vind je dat je in ieder geval moet leren om serieus aan de slag te kunnen met trading?

INSTELLING

Wat wil je bereiken met het Forex traden? Genoeg geld om ieder jaar van op vakantie te kunnen? Aanvulling op je inkomen, of die rode Ferrari, eerste klas vliegen en een dikke bankrekening?

Hoe gemotiveerd ben je?

Ben je een realist, optimist, pessimist? Kun je er tegen om 10 keer op rij de stekker uit een verliesgevende trade te moeten trekken in ruil voor 1 hele dikke trade, of wil je liever 7 kleine winsten en 3 kleine verliezen?

Zonder lang na te denken: wil je liever short-term of long- term traden? En waarom?

Kun je makkelijk alleen werken?

Ben je makkelijk afgeleidt? En zo ja, zou dat je storen als in je trading?

Hoeveel risico ben je bereidt te nemen om je doel te bereiken? 

VOORKEUREN

Wat voor Trading System heb je het liefst? Een trend volgend systeem, waarbij je posities langere tijd vast houdt? Range trading, waarbij je meer zoekt naar prijsbewegingen die (meestal) heen en weer bewegen? Intra-day, waarbij je iedere dag meerdere keren in en uit posities beweegt?

Wil je verschillende pairs traden of meer specialiseren, in bijvoorbeeld alleen de majors?

Hou je van volatiele markten, dus markten die flink schommelen, met veel kansen op succes, maar ook meer risico voor stop-outs?

Hoe denk je dat de markt functioneert? Geloof je dat het willekeurig is, ben je meer van de patronen of zie je vooral veel in beinvloeding door het macro-economische nieuws?

Zet je liever kleine stops op, zodat je misschien vaak uit je positie gezet wordt maar de verliezen steeds klein zijn? Ben je in dat geval in staat om opnieuw de markt in te gaan als de prijsbeweging toch de kant op lijkt te gaan die je had verwacht?

Hoe ga je winst nemen? Ben je van het impulsieve, zet je van te voren targets uit, en zo ja, hou je je daar dan ook aan?

Hoe bescherm je je kapitaal? Maw, hoe zorg je dat je het spel kunt blijven spelen, ook al zit het een tijdje tegen?

Bovenstaande vragenlijst is niet uitputtend. Waar het om gaat is dat je tijd neemt om jezelf in te schatten. Waar ligt je edge als het gaat om traden? Waar moet je voor oppassen? Wat vind je leuk en wat je juist heel vervelend? Heb je genoeg discipline, tijd, motivatie en geld om je doel te bereiken? Als je bovenstaande vragen voor jezelf hebt beantwoord ben je al een heel eind op weg in het ontwerpen van je Trading System. Hieronder een voorbeeld. 

Resultaat & randvoorwaarden voor Trader X

Antwoorden Trader X

Trader X heeft veel tijd en is erg gemotiveerd.

Hij vindt dat hij dingen snel oppakt en heeft ook incasseringsvermogen opgebouwd (door te pokeren)

Hij is een beetje ongeduldig en redelijk impulsief

Trader X is definitely een beta.

Trader X denkt vooral dat zijn impulsiviteit een probleem kan zijn om succesvol te traden

Zijn initiele doel is bescheiden: hij wil aan zichzelf bewijzen dat hij winnend kan traden, en daarom wil hij zijn initiele bankroll van $500 uitbouwen tot $2000 in een half jaar tijd. Als hij dat doel bereikt heeft kijkt hij verder.

Hij houdt niet zo van verliezen (wie wel) maar als de verliezen klein zijn vindt hij het niet zo erg.

Long-term traden leek hem aanvankelijk heel interessant, maar bij nader inzien denkt hij het geduld er niet voor te hebben.

De $500 kan hij in zijn geheel verliezen, en dat zou ook niet zo erg zijn, maar hij wil toch proberen het 'er mee te doen'.

Het maakt hem niet zoveel uit welke kant de markt op gaat, en denkt hij dat zowel range trading als trending hem wel ligt; zo lang hij maar niet te lang in de markt zit.

In het begin lijkt het hem verstandig om zich te concentreren op een of twee pairs; het is al moeilijk genoeg.

Trader X denkt dat de markt tot op zekere hoogte in patronen beweegt. Hij moet nog veel studeren, maar het lijkt er toch echt op alsof prijsbewegingen inderdaad support & resistance punten hebben, en zichzelf vaak herhalen.

Hij zet het liefst kleine stops uit, om de verliezen klein te houden. Hij weet dat hij daarmee veel kleine verliezen moet incasseren, maar dat vindt hij dus niet zo erg. En mocht hij 'stopped out' worden en de markt toch nog steeds interessant zijn, dan stapt hij zo weer in. Maar de kleine stops geven hem het gevoel van controle, en dat vindt hij prettig.

Voor winstneming wil hij van te voren targets kiezen, gebaseerd op support & resistance. Hij vindt dit erg belangrijk, omdat zijn impulsiviteit hem er anders misschien toe verleidt om te vroeg winsten te nemen

Zijn kapitaal gaat hij beschermen door kleine posities in te nemen, zodat hij een losing streak kan opvangen zonder alles kwijt te zijn.

Randvoorwaarden Trader X

Bankroll $500

Short-Term Trading

Uitsluitend EUR/USD en GBP/USD

Set-Up: patronen in prijsbewegingen, te ontdekken met behulp van technical indicators en bestuderen van candle stick charts.

Tight Stops, 3% van total bankroll. Dit is nog steeds flink, maar Trader X wil niet beginnen met een grotere bankroll. Dat betekent 15 pips bij een mini account.

Profit taking exit: op basis van targets gerelateerd aan support/resistance. Vanwege neiging tot impulsiviteit en ongeduld, gaat trader X zich erop trainen om zich aan deze winstdoelen te houden.

Positie grootte: Procent gerelateerd, oftewel op basis van de 3% total bankroll risk per trade.

Het hierboven geschetste beeld is uiteraard een verkorte versie, maar hopelijk geeft het je enig idee in hoe de zelf-analyse je kan helpen te komen tot een aantal belangrijke randvoorwaarden voor je Trading System. Het is belangrijk dat je je systeem zo veel mogelijk bouwt op basis van het gebruiken van je sterktes en het ontzien van je zwakheden. Op die punten waar je je zwakheden niet kunt omzeilen moet je extra alert zijn en je realiseren dat je jezelf op die punten moet trainen om succesvol te zijn.

Winstgevende trading systemen beginnen met het formuleren van een goede forex strategie voor het openen van een positie. In de afgelopen artikelen hebben we het -behalve uitleg over de werking van de Forex markt- vooral gehad over het belang van fundamentele analyse en technische analyse. Prijzen op financiele markten komen tot stand door de directe werking van vraag en aanbod, en fundamentals en technical indicators kunnen inzicht in de krachtsverhoudingen tussen de bulls -die gaan voor de uptrend- en de downtrend warriors die we de bears noemen. In de aankomende artikelen gaan we o.a. in op het succesvolle gebruik van informatie, maar ook op andere zaken die van groot belang zijn om succesvol te kunnen traden.

Set-Ups

De meeste Forex traders gebruiken fundamentals (nieuwsberichten) en technical indicators om het geschikte entry point te vinden voor hun trade. Veelal gebruiken ze verschillende indicators die allemaal in een bepaalde richting moeten wijzen voordat een positie wordt ingenomen. Zo'n verzameling voorwaarden waar aan voldaan moet worden voordat een positie wordt ingenomen heet in traders jargon een Set up.

Voorbeeld van een Set up:

1)Bollinger Bands om de significantie van prijsbewegingen te kunnen duiden.

2)Prijs moet door de bovenste of onderste Band breken (break out)

3) Prijs candle moet bovendien sluiten boven de bovenste of onder de onderste Band

4) Prijzen moeten vervolgens retracen tot onder de bovenste Band (in geval van uptrend) of boven de onderste Band (in geval van downtrend)

5) Als aan deze 4 voorwaarden is voldaan is de Set up voltooid en neemt de trader een positie in in de richting van de break out.  

Nog een voorbeeld van een Set up:

De beroemde traders groep met de illustere naam Turtles maakte in de jaren 80 furore. Het betrof een groep van ongeveer 10 mensen -varierend van postbodes tot accountants- die geen enkele ervaring hadden met traden, tot ze door een zeer succesvolle trader onder de hoede werden genomen, omdat deze laatste wilde bewijzen dat je succesvol traden aan iedereen kon leren. De Turtles verdienden in enkele jaren meer dan 100 miljoen dollar. Een van hun favoriete Set ups was het zoeken naar 20 day highs/lows van een commodity. Vervolgens namen ze posities in in de richting van de break out.

Een Set up hoeft dus helemaal niet ingewikkeld te zijn. Op Youtube circuleren filmpjes van traders die zich hebben omringd met een buffet van technical indicators. Alles houden ze bij: RSI, Fibonacci, Bollinger Bands, SMA20, SMA 200, Stochastics, MACD etc etc. We kunnen natuurlijk niet in hun portemonnee kijken maar vragen ons sterk af of dit soort traders erg succesvol zijn. Verhalen van succesvolle traders gaan eigenlijk nooit over het gebruik van 20 verschillende indicators in hun Set ups. Eenvoud is vaak troef.

Het nut van de Set up

Als je tot dit artikel bent gekomen heeft het Forex virus ongetwijfeld al bij je toegeslagen. Waarschijnlijk heb je ook al getrade, en niet alleen op je demo account. Misschien heb je ook wat verlies geleden, wat helemaal niet erg zou zijn, omdat een paar tikken je hopelijk aansporen meer te willen leren. Zoals we aan het begin van de reeks artikelen al schreven: Forex traden is geen weg naar easy money. Sowieso moet je alles wantrouwen dat je grote rijkdommen belooft zonder al te veel inspanning. Je kunt rijk worden met Forex traden, erg rijk zelfs, maar dat zal een hoop studie en oefening kosten.

Veruit de meeste traders zijn -net als bij poker- verliezende spelers. Dit heeft voor 10% met talent te maken en voor 90% met luiheid. Ze nemen niet de moeite te leren van hun fouten of te onderzoeken wat degenen doen die wel succesvol zijn. Heel veel traders doen een beetje hun best. Ze hebben wat internet pagina's afgestruind (misschien wel de onze), kennis verworven over een aantal indicators en weten iets af van het belang van fundamentals. Vervolgens formuleren ze een Set-Up die 'blijkbaar werkt bij anderen' en huppakkee, laat maar binnenstromen dat geld. :)

Uit de toon van het bovenstaande blijkt wel dat wij van mening zijn dat het zo niet werkt, en in de aankomende artikelen hopen we je verder op weg te helpen naar het worden van een succesvolle trader. De andere 99% van het werk zul je zelf moeten doen.

Waarom dit lange verhaal in een hoofdstuk dat eigenlijk over Het nut van de Set up moet gaan? Om aan te geven dat de Set up belangrijk is, maar hoogstens 10% is van het succesvol traden. Het is een beginnetje, meer niet. Verschillende traders hebben simulaties gedaan met zogenaamde 'Random Entry Systems' en hebben ontdekt dat het mogelijk is om winstgevend te traden met dit soort systemen. Voor de duidelijkheid, in dit soort systemen wordt dus geen enkele Set up gebruikt maar wordt er een willekeurige positie ingenomen op een willekeurig moment. Waarom kan dat dan toch succesvol zijn? Omdat ze wel gebruik maakten van allerlei andere onderdelen die van belang zijn voor winstgevendheid, zoals scaling entry & exit points, position sizing, expectancy etc.

Dat betekent overigens niet dat het traden met een goede Set up niet succesvoller kan zijn dan traden met Random Entry. Maar er zijn genoeg traders die niet komen aan een 50/50 verhouding tussen winnende en verliezende trades. (wat overigens niet betekent dat ze een slecht systeem hebben, omdat hun winnende trades wellicht veel dikker zijn dan hun verliezende trades).

Een goede Set up is vooral van belang om de volgende redenen:

1) Het dwingt je om na te denken over goede instap momenten.

2) Het houdt je uit de markt op momenten dat je eigenlijk niet goed weet wat je met de prijsbewegingen aan moet. Veel traders houden zich trouwens regelmatig niet aan hun eigen Set up, wat vaak voor een groot deel van de verliezen zorgt. Zo stappen ze in een trade waar ze van het begin af aan al niet helemaal tevreden mee zijn, en dat alleen is vaak al genoeg voor een slechte afloop van de trade.

3) Het zorgt voor een referentie kader met betrekking tot de markt. Als het goed is heb je de Set up niet uit de lucht geplukt maar is het een verzameling voorwaarden waarvan je hebt ontdekt dat ze vaak van belang zijn bij koersbewegingen. Je hoeft een Set up overigens niet per se helemaal zelf te bedenken, als het er maar een is waar je echt zelf achter staat.

Uiteraard kun je met meerdere Set ups werken. Eentje voor een markt die side ways beweegt bijvoorbeeld (80% van de tijd zijn markten niet aan het trenden maar bewegen ze heen en weer), eentje voor een bull markt, eentje voor een bear markt, misschien zelfs verschillende set ups voor verschillende currency pairs. Zo kun je bijvoorbeeld een Set up gebruiken voor de USD/CAD waarbij de olie prijs een prominente plek inneemt -omdat er veel correlatie is tussen de olie prijs en de waarde van de Canadese dollar (Canada is de grootste leverancier van olie aan de US).

Maar ook al heb je nog zo'n goede verzameling Set ups, bedenk dat het pas 10% is van de weg naar succes.

Forex trading systemen die alleen goede forex strategieen bieden waar het gaat om het openen van een positie op de online valuta markt (Forex) doen eigenlijk maar de helft van wat nodig is. Want het is minstens zo belangrijk om te weten wanneer je uit moet stappen.

Beurstips. Het internet staat er vol mee, vooral als de markt zich in een hausse bevindt. En als het echt goed gaat wordt er zelfs op feestjes vrijelijk met tips gestrooid door buurmannen en vage vrienden. Overigens, als dat laatste je begint te overkomen, dan is de ommekeer nabij. Buurmannen en vage vrienden zijn namelijk doorgaans de laatsten die op de grote geldwagen te springen, en meestal vlak voordat hij door zijn assen zakt. Maar dat terzijde.

Exit Strategy; onderbelicht en impopulair

Experts -sommigen echt maar verreweg de meesten zelfbenoemd- bieden je overal op het net tips voor 'nog niet ontdekte aandelen' , vrijwel 'onvermijdelijke' prijsbewegingen (op basis van Elliot wave 3v, die op gelijke hoogte is met 2b, etc) en commodity juweeltjes. Het interessante is dat 95% van deze tips alleen entry points aangeven, en in meerderheid van de gevallen bovendien when to buy tips zijn (in plaats van when to sell). Dat laatste komt omdat de meeste mensen het liefst speculeren op stijging en de 'experts' daarin graag tegemoet komen. Institutionele beleggers hanteren bovendien de 'Buy & hold' strategy, en proberen deze strategie ook aan de (amateur)markt over te brengen; dat creeert namelijk stabiliteit. En dit zijn maar een paar van de belangrijkste redenen dat de Exit Strategy vaak zo onderbelicht blijft. Voor veel mensen is het bijvoorbeeld mentaal ook moeilijk om van te voren na te denken over een exit strategy, omdat dit nogal fatalistisch lijkt.

Wat er kan gebeuren zonder exit strategy

Voorbeelden te over, zowel binnen als buiten de wereld van het traden. We noemen er een paar.  

Voorbeeld I Aandelen van bedrijven in de bankensector

De kredietcrisis heeft de financials wereldwijd in een vrije val gestuurd. Het had nog veel erger gekund, maar nationale overheden hebben zich voorgenomen om de belangrijkste financials bij te staan als het water hun tot boven de kruin komt. Tuurlijk, wijsheid achteraf is altijd makkelijk, maar de belangrijkste reden dat zoveel particulieren met aandelen in financials zo hard het schip in zijn gegaan, is omdat ze geen exit strategy hebben/hadden. Ze kochten bijvoorbeeld aandelen in Fortis (solide, grote bank, kan niet omvallen, en meer van dat soort argumenten) en verwachtten een continuering van de stijgende lijn. Dan komt de kredietcrisis, en dalen de aandelen van 22 euro naar 9 euro. Ze kochten natuurlijk omdat ze verwachtten dat de aandelen zouden stijgen, maar waarom dan geen stop/loss op 19 euro als je koopt op 22? Omdat de meeste hobby traders maar 2 regels hanteren op de beurs: 1) diversificeren 2) buy&hold. (vroeger was er een derde regel, 'nooit handelen met geld dat je niet kunt missen', maar die lijkt wat ondergesneeuwd tegenwoordig).

Voorbeeld II De Amerikaanse oorlogen in Vietnam & Irak

Amerikaanse militairen houden niet van exit strategies. Ze zullen het zelf vast ontkennen, maar als je kijkt naar de invasie in Normandie in 1944, en de manier van oorlog voeren in Vietnam, Irak en Afghanistan dan ontstaat toch vooral het beeld van een natie die weigert te verliezen. Dat liep goed af in Normandie (volgens sommigen scheelde het overigens weinig) maar in de decennia daarop ging het een aantal keren goed mis. Plan B lijkt voor Amerikanen meestel geen exit strategie maar 'bijkopen', om zo de kansen alsnog te doen keren.

Voorbeeld III Daling Olie prijs July/August 2008

De redelijk onverwachte daling van de Olieprijs in de zomer van 2008 heeft verschillende hedgefunds in flinke problemen gebracht en een aantal al de deuren doen sluiten. Reden -onder andere volgens analisten van de Financial Times- is hun strategie om in geval van daling bij te kopen in plaats van af te stoten. Bijkopen heeft als voordeel dat de benchmark (gemiddelde aankoopsprijs) daalt, maar als de daling zich voortzet kunnen de schulden enorm oplopen.

Exit Stratey om verliezen te beperken: stop/loss

Zoals Matt Damon al treffend zegt in de pokerfilm Rounders: 'You can't loose what you don't put in the middle.' Je verliezen beperken is in trading (en in poker) net zo belangrijk als het optimaliseren van je winsten. Geen enkele trader heeft alleen maar winnende trades, dus ieder dollar extra die je weet te besparen is evenveel waard als een gewonnen dollar. Je moet jezelf daarom aanwennen om altijd een exit strategie te hebben voordat je een positie opent. Beredeneer voor jezelf waarom je de positie wilt openen (waar baseer je je op) en bepaal naar aanleiding daarvan ook je stop/loss exit strategy.

Voorbeeld I Je bent een intra-day trader en hanteert als set up twee opeenvolgende gelijke candles op een 30min chart als voornaamste signaal. Je doel is om in korte tijd 40-80 pips te pakken, wat makkelijk realiseerbaar is bij kleine tussentrends bij de major pairs. Je bent geen top&bottom picker maar stapt in op het moment dat de beweging al even bezig is. In kleine tussentrends is vaak maar beperkte retracement, dus de 'move' is als het goed is vrij zuiver. Je stop/loss bepaal je aan de hand van tegenbewegingen binnen eerdere tussentrends op dezelfde dag. Die tegenbewegingen haal je uit de 5 minute candle stick charts. Daar zie je bijvoorbeeld dat bij een eerdere tussentrend er een tijdelijk tegenbeweging was van 2 kleine candles die tezamen 15pips tegengesteld bewogen in 10 minuten tijd. Daarna hernam de tussentrend zich weer. Je stelt je exit nu in tussen de 15-20 pips. Je redenering is dat een kleine tegenbeweging altijd kan, maar als hij groter is dan 15-20 pips dan is de kans groter geworden dat de tussentrend zich aan het omkeren is. Let wel: dit is een hele kleine stop, maar als je een systeem hebt dat 60% van de keren correct is dan verdien je al geld, ook al zou je nooit meer dan 40 pips bij je winnende trades pakken.

Voorbeeld II Je bent een medium/short-term trader en houdt posities meestal maximaal een week open. In die week probeer je een stuk te pakken van een al langer bezig zijnde trendbeweging. Het liefst ga je long (omdat je prijzen het liefst ziet stijgen, en het altijd lastig vindt om te speculeren op daling) en meestal doe je dat als er net een stukje retracement heeft plaats gevonden. Die beweging moet al wel over zijn, zodat de kans groot is dat de grotere trend weer is ingezet. Je winst targets zijn meestal zo'n 200-300 pips verderop. Je stops zet je het liefst net onder het laagste punt van de retracement. Dit is een logische zet, want als de prijs opnieuw draait en verder onder de laatste retracement duikt, dan is het maar de vraag of er nog sprake is van retracement, in plaats van er dat een nieuwe trend is ingezet. In ieder geval wordt het dan te onzeker om kant te kiezen. Je weet dat je in ongeveer 30% van de gevallen correct bent, en je stops zijn meestal tussen de 50-80 pips weg. Gemiddeld verlies je dus 2x65= 130 pips en verdien je er 200-300, een gemiddelde winst van 150pips per 3 trades, of 50 pips per trade. Niet slecht.

Exit Strategy om winsten veilig te stellen en te maximaliseren

Omdat niet iedere trade goed afloopt is het des te belangrijker om de wel winstgevende trades maximaal te laten zijn. Cut your losses and let your profits run, iedere trader kent de regel maar ernaar leven is vaak moeilijk. Angst en hebberigheid wisselen elkaar af om verliezende trades nog verliezender te maken (door de positie uit te breiden) en winstgevende trades te vroeg af te sluiten. Als je echter van te voren bedenkt waar je winst gaat nemen heb je de slag al half gewonnen. Je hebt dan immers een target, iets waar je naar toe werkt/kijkt.

Er zijn veel verschillende manieren om een target te zetten. Je kunt je winstneming bijvoorbeeld afhankelijk laten zijn van de tijd; je houdt dan de positie bijvoorbeeld een uur, een dag, een week of hoe lang je ook maar wilt (afhankelijk van wat voor soort trader je bent, intra-day, short, medium, long) vast voordat je hem afsluit. Dit ervan uitgaande dat het een winnende trade is. Zelf zijn we niet zo'n fan van dit soort 'time targets', maar voor sommige mensen is het de beste oplossing, omdat ze niet geloven in support/resistance, en bovendien altijd het gevoel hebben dat ze te vroeg/te laat zijn uitgestapt als ze kiezen voor price targets. Dan kan het inderdaad helpen om te zeggen: no matter what, over 24 uur sluit ik hem af.

De meeste traders die een profit taking exit strategy hebben (doorgaans behorend tot die kleine groep van 5% winnende traders) kijken naar price targets. Ze kiezen bijvoorbeeld support/resistance punten die binnen bereik liggen van de tijd die ze posities meestal open houden. Op moment van schrijven staat de EUR/USD op 1,4750. Een long-term trader zou bijvoorbeeld kunnen redeneren dat op de langere termijn de Euro gaat stijgen. Hij wil de positie best een half jaar of langer vasthouden. Kijkend naar de daily charts (1 candle=1 dag) ziet hij dat de EUR/USD twee keer de 1,60 heeft aangetikt en daarna weer inzakte. Hij zet daarom zijn target op 1,60. Zijn stop/loss zet hij iets onder de low van de afgelopen 3 maanden, wat neerkomt op 1,4500. Hij riskeert dus 250 pips om er 1250 te winnen. Of dat een slimme beslissing is hangt af van zijn systeem. Als hij in 20% van de gevallen gelijk heeft, dan kost het hem gemiddelt 1000 pips om er 1250 te winnen, oftewel een winst van 50 pips per trade. Dat lijkt niet erg veel voor een lange termijn trader, maar als hij iedere week 1 zo'n trade vindt en standaard contracten trade (1 pip = $10) dan levert het hem toch $2000 per maand op. (wat betekent dat hij dus niet voor de ferrari en de dikke bankrekening gaat, maar goed :)  ).

Scaling exit points

Veel succesvolle traders maken gebruik van scaling. Ze openen niet hun hele positie ineens maar starten bijvoorbeeld met een derde. Hun hypothese over de prijsbeweging moet zich eerst 'bewijzen' en daarom beperken ze hun risico tot 1/3 van de totale positie. Zet de beweging door, dan openen ze nog een derde, en later nog een derde.

Een variant hierop is het gebruiken van scaling exit points. Hierbij sluit je gaandeweg de beweging posities af. Hieronder een voorbeeld ter verduidelijking. Het voorbeeld wil niet zeggen dat je zelf precies zo moet traden, enkel hoe het zou kunnen.

Voorbeeld scaling exit points

Trader X is een intra-day trader.

Hij neemt 2 long posities in op EUR/USD 1,4750

Zijn stops zet hij op 1,4728

Target I = 1,4780

Target II =1,4820

Op 1,4760 neemt hij nog een long positie in, omdat er nu bewijs is dat de beweging de goede kant op gaat.

Target III = 1,49,00

Als de prijs 1,4780 bereikt wordt 1 positie afgesloten en schuift hij de stop/loss van de andere vroege positie op naar break even, dus 1,4750.

Op 1,4800 schuift hij de stop/losses van beide posities naar 1,4775

Op 1,4820 wordt positie II afgesloten. De stop/loss van positie III schuift hij op naar 1,4795.

Als de trade goed verloopt kan trader X op deze manier een aantal mooie winsten nemen. Door het opschuiven van de stop/loss zijn bovendien een aantal winsten 'locked-in' zonder dat de positie is afgesloten. Als de beweging doorzet kunnen de winsten dus nog toenemen. Deze strategieen zijn mogelijk omdat trader X zijn positie heeft opgedeeld in 3 delen. Hij kan hierdoor gedeeltes van de winst nemen zonder helemaal uit de positie te zijn.

Welke manier van scaling het beste bij jou past kun je uitvinden door er mee te spelen en er over na te denken. Maar het levert zeker voordelen op om er op de een of andere wijze gebruik van te maken.

Alle winstgevende forex trading systemen besteden aandacht aan money management. Je forex strategie kan nog zo goed zijn, als je niet aan money management doet kun je niet winnen met online valuta handel.

Niet alle Forex trades zijn winners en niet alle winners groeien door tot in de hemel. In het artikel over Law 6, Exit Strategie,  hebben we daarom de aandacht gefocussed op vooraf beperken van je verliezen en het (gefaseerd) nemen van je winsten. Maar voor de succesvolle trader is dit eigenlijk pas de helft van het verhaal -of misschien zelfs minder- waar het gaat om het beschermen van je bankroll.

Position Sizing

In het excellente boek met de slechtste titel aller tijden (maar beter zo dan andersom) , Trade your way to financial freedom, beschrijft trader en psycholoog Van K. Tharp het belang van position sizing en expectancy (Expected Value). In eerdere artikelen hebben we ook al geput uit dit boek van Tharp en niet voor niets, want het is echt een aanrader voor iedere gemotiveerde beginner in trading.

Zijn idee is dat het begrip money management veel te vaag is om er voldoende waarborgen aan te kunnen ontlenen. Wanneer je bijvoorbeeld de regel hebt om nooit meer dan 3% van je bankroll op het spel te zetten is dat wel money management, maar het zegt niets over de bescherming van je kapitaal. Als je een long term trader bent in een zeer volatiele markt kan het zo maar voorkomen dat je 10 of 15 keer achter elkaar stopped out wordt. Niet iedereen kan er tegen om 45% van zijn kapitaal te verliezen, en sommige markten en strategieen vragen ook om een heel andere aanpak.

De kracht van Tharp is dat hij het begrip money management niet passief maar interactief benaderd. Wat voor soort trader ben je? In wat voor soort markt trade je? Hoe groot is de peak through drawdown (losing streak) die je aan (psychologisch) aan kan? Hoeveel geld maakt je systeem eigenlijk? Dit alles neemt hij tezamen en op basis daarvan stelt hij een trader in staat om zijn eigen, optimale money management te hanteren. Maar veel met het traditionele begrip heeft dit niet meer te maken.

Centraal staat voor Tharp het begrip position sizing, en dan vooral in relatie tot de reward to risk ratio. Er zijn verschillende position sizing strategieen, maar de beste is o.i degene die position sizing uitdrukt als percentage van de totale bankroll. Hoe groot de positie zelf is die je opent maakt daarin niet uit (al is het 100% van je bankroll) als het bedrag dat je riskeert maar een goed afgewogen percentage is van dat totale kapitaal. Tharp beschouwt 3% als het percentage van een agressieve trader, maar o.i hangt dat heel erg af van het systeem dat je gebruikt. Als je bijvoorbeeld niet houdt van risiko en een systeem ontwikkelt waarin 80% van je trades winnend zijn (wat mogelijk is, alleen gaat het dan vaak om het nemen van kleine winsten) dan kun je best 5% risiko als position size nemen.

De belangrijkste doelen van Position Sizing zijn:

1) Zorgen dat je je risk of ruin -oftewel het verliezen van je volledige bankroll- minimaliseert

2) Het achterhalen van je Expected Value (EV)

3) Het uitdrukken van je EV in je position size (EVP)

4) Het kunnen tweaken van je Trading Systeem zodat de winstverwachting optimaal is en de risk of ruin minimaal.

Voorbeeld

Trader Y heeft een systeem dat in ongeveer 50% van de gevallen winst oplevert. Hij is een short term trader en concentreert zich voornamelijk op het traden van het  EUR/USD pair. Veel meer informatie heeft Trader Y niet, behalve dan dat hij inmiddels de helft van zijn bankroll kwijt is en het gevoel heeft dat hij toch iets niet goed doet.

Bij het nader bestuderen van zijn systeem ontdekt hij dat de winstnemingen doorgaans 30 pips zijn, terwijl zijn verliezende trades altijd 60 pips zijn, vanwege de stop/loss. Zijn totale bankroll was $600 in het begin, en is nu nog $300.

Trader Y's position size is dus 10% (60 pips = $60 in mini account) van zijn totale kapitaal. Of liever gezegd, dat was het, want nu hij nog maar $300 over heeft is het 20%! Nog 5 missers achter elkaar (heel goed mogelijk met een 50/50 systeem) en hij is blut.

Er zijn verschillende dingen mis met Y's benadering. Ten eerste is zijn position size van 10% veel te groot, zeker gegeven zijn 50/50 systeem. Iedereen die wel eens achter een roulette tafel heeft gestaan weet dat het goed mogelijk is om 10 keer achter elkaar een rood nummer te zien vallen, en dan is Y dus blut. Ten tweede past hij zijn position size niet aan aan zijn verminderde bankroll, waardoor het percentage nog verder omhoog gaat, tot in dit geval 20%.

Ook kijkt Y helemaal niet naar zijn reward to risk ratio, omdat hij steeds 60 riskeert om 30 te winnen. Zonder zijn verwachtingswaarde uit te rekenen weten we in ieder geval dat die negatief is.

Het belangrijkste doel van position sizing is het voorkomen dat je blut raakt. Zonder bankroll ben je "out of the game" en als je niet meer mee kunt spelen kan je  100 keer een systeem hebben dat 'eigenlijk toch echt winnend is', je gaat er dan in ieder geval niet meer van profiteren.

Onderzoek hoe vaak je procentueel gezien een winnende trade doet en pas je position sizing daar op aan. Hieronder hebben we een klein tabelletje opgenomen met de o.i maximale percentages per positie gegeven je percentage winnende trades. Kleiner kan uiteraard ook en is vaak verstandig, zeker voor de beginnende trader, maar groter raden we in ieder geval af.

Zoals je ziet is de position size steeds 1/10 van het totale percentage winnende trades. Dit is toeval, maar wel een handig ezelsbruggetje. Hou er overigens rekening mee dat je je position size aanpast wanneer je bankroll door een losing of winning streak respectievelijk krimpt of groeit. 5% van $1000 is immers niet hetzelfde als 5% van $600. Bij een bankroll van $600 kun je niet langer werken met een position size van $50.

Expected Value (EV) en het berekenen van je EVP

Je "Risk of Ruin" minimaliseren en een systeem hebben met een positieve  verwachtingswaarde (+EV), dat is waar het om draait in alle spelletjes waarbij je in principe structureel geld kunt verdienen.

TIP: Het minimaliseren van je risk of ruin doe je door het percentage winnende trades te koppelen aan de hoogte van je position size zoals hierboven in het tabelletje te zien is. Sta je helemaal aan het begin van je carriere en heb je geen idee van je percentage winnende trades, dan raden we je aan om uit te gaan van 25% winning trades, en een position size van 2,5% per trade aan te houden (2,5% van je totale bankroll dus)

Expected Value in financial trading is een functie van het percentage winnende trades, de gemiddelde winst die je pakt bij zo'n trade, en je position size.

Voorbeeld

Je hebt een Trading Systeem dat voor 40% winnende trades genereert

De gemidelde winst die je pakt bij een winnende trade is 50 pips

Je position size is 4% van je totale bankroll (1/10 van percentage winning trades).

Je totale bankroll is $600, je position size is dus $24 per positie.

Over 10 trades ziet het gemiddeld plaatje er als volgt uit:

6x -$24= -$144

4x +$50= $200

Totale winst = $56

Expected Value = $5,6 per trade

EV uitgedrukt in Position size (EVP) = 0,23

Het uitdrukken van EV in Position size (EVP) is handig, omdat het onafhankelijk is van de groei van je bankroll en dus goed kan laten zien hoe je Trading Systeem het doet over een langere periode. Absolute waardes zullen veranderen, maar door de EV uit te drukken in de waarde van de position size zul je altijd makkelijk kunnen zien hoe je systeem heeft gepresteert. In het algemeen kun je aanhouden dat hoe hoger de EVP is, hoe beter je systeem het doet.

Conclusie

Veel beginnende traders hebben geen Trading Systeem. Ze hebben (nog) niet nagedacht over wat voor soort trader ze zouden willen zijn (long, short, veel kleine verliezen of liever een paar grote etc), of hoe ze er achter kunnen komen of ze op de goede weg zitten. Meestal gaat het niet verder dan: 'als mijn bankroll groeit dan gaat het goed, als ik nog maar 10% over heb dan gaat het slecht'.

Dat is ook wel logisch, want als je trading net ontdekt hebt zijn er wel andere dingen waar je mee bezig bent dan met het ontwikkelen van een "Systeem". We hopen natuurlijk dat je door het lezen van de artikelen inmiddels wel enig idee hebt gekregen van het belang van een Trading Systeem en hoe het jouwe er ongeveer uit zal zien. (Aan het einde van de 'Law Of 8' artikelen geven we overigens een paar voorbeelden van mogelijke Trading Systemen).

Position Sizing en Expected Value per position (EVP) zijn misschien wel de belangrijkste componenten van je Trading Systeem. Als je goed position sized betekent dat dat je nooit meer riskeert per positie dan je bankroll toe laat, waardoor je risk of ruin minimaal is. En als je weet wat je EVP is, heb je ineens behoorlijk wat inzicht in het succes van je systeem. Dan kun je gaan werken aan het tweaken ervan, om vervolgens je EVP te berekenen vanaf de periode dat je veranderingen in je systeem hebt doorgevoerd; op die manier kun je snel een goed beeld krijgen van de werkelijke effectiviteit van je veranderingen. Alleen kijken naar bankroll growth/decline is daarvoor lang niet genoeg.

Een succesvolle forex strategie kan niet zonder regels die aangeven wanneer niet te handelen op de online valuta markt, en ieder goed trading systeem besteedt hier dan ook aandacht aan.

De scheidslijn tussen winst en verlies is vaak maar flinterdun, in de sport, in je eigen leven en ook in het traden op de financiele markten. Er zijn legendarische tennispartijen waarbij de winnaar uiteindelijk maar een paar punten meer maakte; cruciale punten, dat wel. En hoeveel voetbal wedstrijden worden niet beslist door een enkel gevaarlijk moment, soms 'geheel tegen de verhoudingen in'.

Als trader op de Forex zul je verliezende trades hebben, daar is geen ontkomen aan. Maar het verschil tussen structureel winnen of verliezen gaat vaak om die paar verliezende trades die je had kunnen voorkomen of die winnende trade die je eigenlijk niet had mogen missen.

De psychologie van het traden

Vaak zijn het de meer technisch georienteerde traders die zeggen dat emotie geen rol speelt in hun trading. Ze hebben immers een trading systeem dat gebaseerd is op technical indicators; set-ups, stops en exit strategies, ze leggen het allemaal van tevoren vast. Emotie speelt geen enkele rol.

Maar ook bij een volledig geautomatiseerd trading systeem zit je uiteindelijk nog steeds zelf aan de knoppen. Want je kunt het systeem aanpassen, of ervoor kiezen om het niet te gebruiken. Wat doe je als je systeem in korte tijd 35% van de bankroll verliest? Of voor het eerst 10 keer achter elkaar een verliezende trade doet? Zijn je aanpassingen net zo 'geautomatiseerd' als het systeem zelf? Of worden ze toch beinvloed door je gemoedstoestand?

Het opzetten van een goede verdediging begint met het erkennen van de bedreiging. Misschien ben je inderdaad minder vatbaar voor het nemen van emotionele beslissingen dan anderen, maar geen rekening houden met iets dat veel anderen wel schade oplevert is te nonchalant.

Wel rekening houden met tijdelijke emotionele instabiliteit/afwezigheid, bespaart je de volgende opmerking tegen vrienden/mede traders/familie en anderen:

'Nou dit is dus mijn trading log. Afgelopen maand heb ik een klein verlies geleden, maar dat komt eigenlijk vooral door deze ene trade, zie je? Net toen ik de positie had geopend kwam het bezoek. Vergeten een stop/loss in te stellen. Ja, jammer wel inderdaad. '

Er zijn kleine en grote redenen om even niet te traden. We noemen de belangrijksten hieronder.

Nu even niet

1) Als je een short term trader bent en je hebt eigenlijk geen tijd om een goede afweging te maken. Dat zijn vaak de momenten waarop Set-Ups behandeld worden zoals sommige mensen puzzlestukjes op verkeerde plekken op hun plaats rammen. Ziet er soms best aardig uit, maar loopt bijna altijd verkeerd af.

2) Als je moe, aangeschoten (of erger) bent. Misschien heb je alle tijd van de wereld, maar helaas tijdelijk niet het brein om er gebruik van te maken.

3) Als je een intuitieve trader bent (je bent goed in het aanvoelen van de flow bij het bestuderen van charts en economic events) en je dat gevoel vandaag/deze week helemaal niet hebt. Don't bother, neem gewoon even een paar dagen vrij van het traden.

4) Als recentelijk geleden verliezen je niet lekker zitten.

5) Als je om wat voor andere reden dan ook niet scherp bent.

Nu wat langer niet

1) Als je midden in een verhuizing zit

2) Als je net een nieuwe baan hebt

3) Als je net een kind hebt gekregen (geldt voor zowel vaders als moeders)

4) Als je relatie over is en je er kapot van bent.

5) Als je totaal niet lekker in je vel zit, ook al weet je (nog) niet waarom.

6) Als je geldzorgen hebt. Ook al hoef je je bankroll niet aan te spreken, vaak zal het je toch parten spelen bij het traden.

Een winstgevende forex strategie zonder aandacht te besteden aan de psychologische kant van het traden op de online valuta markt is onmogelijk. Ook op ons forex forum kun je lezen over Forex trades die mis gingen door emotionele beslissingen.

We hebben het al eerder geschreven: Traden op de financiele markten is voor een niet onbelangrijk deel een psychologisch spel. Sommige trading systemen mogen rationeel en automatisch zijn, uiteindelijk zit je toch altijd zelf aan de knoppen. Voor het opzetten en doorontwikkelen van je eigen Trading Systeem is het daarom belangrijk om tijd te besteden aan zelf-analyse (Law 1 en Law 7) en het evalueren van je systeem (Law 6). En tenslotte is er  dan ook nog de worst-case scenario strategie, de hekkesluiter in het ontwikkelen van je Trading Systeem.

Een worst-case scenario strategie is niet iets waar je meteen heel diep in hoeft te duiken als je net begonnen bent met traden. Zaken als entry- en exit strategie, position sizing en uitvinden wat voor soort trader je bent zijn dan eerder van belang. Toch is het goed om jezelf van het begin af aan te trainen enige tijd te besteden aan het nadenken over worst-case scenarios. De reden hiervoor is simpel: een worst-case scenario is per definitie desastreus; als je je er dan ook nog eens nooit mentaal op hebt voorbereidt komt de klap niet alleen dubbel hard aan maar heb je ook nog eens geen idee hoe je er mee om moet gaan.

Een aantal voorbeelden

Hieronder een aantal mogelijke situaties. Ze zijn niet allemaal even keihard realistisch, maar waar het om gaat is dat je voor jezelf een aantal situaties bedenkt die je het traden zoals je het gewend bent erg moeilijk, zo niet onmogelijk, maken. Zoals gezegd, aan het begin van je trading carriere is dit wat minder belangrijk, maar als je er na een tijdje een paar duizend Euro per maand of meer mee verdient verandert de zaak.

Situatie 1: Dramatische verliezen

Je bent al een tijdje redelijk succesvol aan het traden op de forex markt. Je initiele bankroll van $500 heb je in een jaar tijd uitgebouwd tot iets over de $10.000. Maar dan heb je ineens twee maanden achter elkaar waarin niets lijkt te lukken. Je hebt een goed en degelijk systeem, dacht je, maar toch verlies je zo'n $6.000. Je hebt geen idee hoe het komt. Wat nu?

Situatie 2:Girlfriend part I

Zelfde als situatie 1, maar nu is de reden voor de finaciele aderlating dat je vriendin/vriend haar/zijn baan verliest en er bovendien nog een flinke andere financiele tegenvaller is. Je partner zegt dat er geen keus is en dat je trading bankroll er aan moet geloven.  Wat nu?

Situatie 3: Het is niet alles goud wat er blinkt....

Lange tijd had niemand het voor mogelijk gehouden, maar nu is het dan toch gebeurt: De Gouden Standaard wordt opnieuw ingevoerd, alle majors worden aan het goud gekoppeld. Een ramp voor de forex markt, omdat de volatiliteit van currencies hierdoor enorm zal dalen. Wat nu?

Situatie 4: Leuker kunnen we het niet maken

De overheid heeft besloten om het Forex traden van kleine, individuele speculateurs flink te ontmoedigen. Ze kunnen het niet direct verbieden (zoals online gambling) maar vaardigen een wet uit -die ook wordt aangenomen door het parlement- waarin forex winsten tot 50.000 Euro per jaar 75% belast worden. Je bent zelf een niet onverdienstelijke forex trader, met een gemiddelde jaarlijkse forex winst van 35.000 Euro. Deze maatregel ruineert je dus feitelijk. Wat nu? 

Situatie 5: Uptick yourself

Vanwege de enorme toename aan speculatieve forex traders over de afgelopen jaren hebben de US en EU besloten dat er meer regulering moet komen op de forex markt, waar die tot op heden vrijwel afwezig was. Zo gezegd, zo gedaan. Een van de eerste maatregelen van de FOAT (Forex Overseeing Authority -uiteraard een op dit moment nog niet bestaande naam, maar who knows in the future... :)   ) is het introduceren van de zgn. uptick rule. Deze regel bestaat op de stock market al langer en wordt daar hartgrondig gehaat door speculatoren. Hij stelt dat je alleen short mag gaan na een uptick, oftewel de koers moet eerst een punt gestegen zijn voordat je mag speculeren op daling. Gevolg is dat veel traders tandenknarsend aan de zijlijn staan als de koersen kelderen. (doel van deze regel is -uiteraard- om te voorkomen dat speculators een aandeel al te makkelijk het graf in traden; een vreselijk anti-kapitalistische regel in onze ogen, maar dat terzijde)

Jij bent een trader die het liefst short gaat -zoals er mensen zijn die het liefst long gaan zo ga jij nou toevallig liever de andere kant op, daar ben je al helemaal in het begin van je trading carriere achter gekomen. Wat nu?

Situatie 6: Girlfriend part II

Je bent helemaal verslaafd aan het traden. Niet dat dat een probleem is, want je verdient er gemiddeld zo'n 20.000 Euro per maand mee. Downside is dat je vaak tot 's avonds laat aan je beeldscherm gekluisterd zit; althans downside, jij vindt het prachtig, al die groene en rode candles. 'You don't even see the code any more, you just see blonde, brunette, redhead.' Maar je vriendin is het zat. Ze stelt je een ultimatum: zij eruit, of de candles eruit. Wat nu?

Worst-case scenario tip voor beginnende traders

Voor een beginnende trader is er eigenlijk maar 1 echt worst-case scenario: het verliezen van je eerste bankroll.

Ervan uitgaande dat je eerste storting $500 of minder was dan is de kans hierop redelijk aanwezig. Zelf zul je dit misschien vreselijk vinden maar ook Rome is niet in een dag gebouwd; een succesvolle trader worden kost nu eenmaal tijd en een beetje leergeld. Het lijkt overigens alsof Europeanen hier meer moeite mee hebben dan Amerikanen. Natuurlijk, het is een enorme generalisatie, maar toch lijken Amerikanen over het algemeen meer bereidt om risico's te nemen en sneller opnieuw op het paard te springen als het een keer mis gaat. Hoort er nu eenmaal bij, is dan de mentaliteit.

Daarmee willen we niet zeggen dat je meteen bij moet storten als je die eerste $500 verliest. Sterker nog, neem juist maar even gas terug. Evalueer je trades (als het goed is heb je een log bij gehouden, zo niet dan kun je op de betere trading platforms de history bekijken) en evalueer je Trading System. Je zult ongetwijfeld een aantal lekken ontdekken -een van de meest voorkomende is dat mensen zich niet aan hun eigen systeem houden....- en kan wellicht een aantal aanpassingen maken. Klim vervolgens eerst een tijdje op het hobbelpaard (lees: play money) in plaats van meteen weer de paden op de lanen in te gaan. Blijf lezen en leren, oefen met je aangepaste systeem en bouw zo vertrouwen op om na een tijdje (een maand bijvoorbeeld) wel weer op die bloedmooie zwarte hengst te stappen. Want ah, wat is er mooier........:)